معرفی رشته معماری و گرایش های آن

چکیده :

در این مقاله به معرفی کامل رشته‌ی معماری و گرایش‌های آن پرداخته می‌شود و بازار کار آن در جامعه‌ی امروزی بررسی می‌شود و برخی از نرم افزارهای موجود و پرکاربرد معرفی می‌شود تا کسانی که می‌خواهند وارد این رشته شوند و آن را برای ادامه‌ی راه تحصیلی خود انتخاب کنند اطلاعات جامعی داشته باشند و بدانند از کجا باید شروع کنند و به چه چیزهایی نیاز دارند .

مقدمه :

معماری یک هنر است که با روح انسان آمیخته است و همواره بر تمام جوانب زندگی اثر می‌گذارد. انسان در زمان‌های مختلفی مثل تفریح، شادی در زمان عبادت، استراحت و زمان‌های دیگر همواره با مکان‌هایی سروکار دارد که معماری و طراحی خوب آن‌ها باعث بوجود آوردن احساس آسایش و راحتی یا معماری بد آن باعث بوجود آمدن احساس کسالت و ناراحتی در انسان می‌شود.

مباحث درسی این رشته ترکیبی از فن و هنر است .

معمار همواره باید کسی باشد بسیار دقیق و خوش ذوق و آشنا به روحیات و نیازهای انسان‌ها ،دارای قدرت خلق، تخیل قوی و دارای روحیه‌ی کار گروهی . مهندس به معنای هندسه دان است و معمار هنرمندی است که به کمک مباحث هندسی بنایی می‌سازد که گاه تا هزاران سال باقی است و گاها حتی هویت یک جامعه می‌شود .

یک معمار خوب باید به فرهنگ، سبک معماری منطقه و اقلیم دید و منظر توجه داشته باشد و طرح را با توجه به نیاز و آسایش انسان طراحی کنند .

برای روشن شدن تفاوت میان معماری و عمران اگر انسانی در نظر گرفته شود که به اسکلت، گوشت، مو و ناخن نیاز دارد، بخش اسکلت را می‌توان به عمران نسبت داد و قسمت ظاهری و زیبایی آن را مثل گوشت، مو و ناخن را به مهندس معمار نسبت داد .

روند کار مهندس معمار :

ابتدا با توجه به نوع پروژه نیازهای آن بررسی می‌شود و با توجه به امکانات و بودجه موجود نقشه‌های مربوط به آن تهیه می‌شود که دارای دو دسته نقشه‌های معماری و نقشه‌های سازه‌ای می‌باشد. سپس باتوجه به قواعد و اصول و نظر کارفرما نقشه‌ها اصلاح می‌شود تا به مرحله ی نهایی و اجرا برسد .

درس‌های این رشته در طول تحصیل :

دروس اصلی : مبانی‌ نظری‌ معماری‌،آشنایی‌ با معماری‌ جهان‌، برداشت‌ از بناهای‌ تاریخی‌، آشنایی‌ با معماری‌ معاصر، نقشه‌برداری‌، تنظیم‌ شرایط‌ محیطی‌، تأسیسات‌ الکتریکی‌ (نور و صدا)، تأسیسات‌ مکانیکی‌، مقاومت‌ مصالح‌ و سازه‌های‌ فلزی‌، سازه‌های‌ بتنی‌، ایستایی‌، متره‌ و برآورد، مدیریت‌ و تشکیلات‌ کارگاه‌، مصالح‌ ساختمانی‌، ساختمان‌، روستا، طرح‌ معماری‌ .

دروس تخصصی : آشنایی‌ با مبانی‌ برنامه‌ریزی‌ کالبدی‌، تحلیل‌ فضاهای‌ شهری‌، آشنایی‌ با مرمت‌ ابنیه‌، طرح‌ معماری‌، طراحی‌ فنی‌،طرح‌ نهایی‌ .

گرایش‌ها و ابعاد مختلف معماری در کارشناسی ارشد :

معماری –معماری : این گرایش بیشتر به طراحی فضاهایی برای انسان و مطالعه روی ارتقای کیفیت معماری‌هایی که در حال انجام است می‌پردازد. در واقع بصورت تخصصی ادامه همان تحصیلات مقطع کارشناسی است اما مباحث در ‌آن بسیار پیچیده‌تر و تخصصی‌تر دنبال می‌شوند.

معماری منظر:  این گرایش به طراحی و ساماندهی فضاهای بیرونی وشهری  می‌پردازد و بیشتر با محیط طبیعی سر و کار دارد  و هدف اصلی آن استحکام رابطه‌ی بین طبیعت و انسان است.

معماری داخلی:  این گرایش به طراحی فضاهای داخلی و انجام معماری در داخل ساختمان‌های مختلف و توجه به زیبایی آن‌ها  می‌پردازد.

معماری اسلامی:  گرایشی است که در آن به مطالعه تخصصی روی معماری ایران و جهان در دوره اسلام پرداخته می‌شود.

مطالعات معماری ایران:  به مطالعه در خصوص پیشینه و تاریخ معماری و شهرسازی ایران می‌پردازد و بیشتر سعی در بازآفرینی آنچه که فراموش شده و ایجاد ارتباط میان گذشته و آینده دارد.

بازسازی پس از سانحه:  با توجه به احتمال وقوع سوانح و بلایای طبیعی و وارد شدن خسارت به بحث ساخت و ساز و محیط، این گرایش سعی می‌کند به راهکارهایی بپردازد که می‌توان آن‌ها را در مقابله با چنین سوانحی، پیش از وقوع یا در هنگام رخ دادن آن‌ها به کار بست و اثرات مخربشان را بر موارد پیش‌تر ذکر شده کاهش داد.

مدیریت پروژه:  همانطور که از اسم آن پیدا است، مرتبط با بحث های مدیریتی پروژه‌های عمدتا کلان از قبیل برنامه‌ریزی، هدایت و کنترل است.

تکنولوژی معماری: این گرایش بیشتر در زمینه تکنولوژی‌های نوین ساختمانی و ارتباط میان سازه و معماری به بحث می‌پردازد.

انرژی معماری : این گرایش با توجه به آلودگی‌های زیست محیطی ایجاد شده است . در خطر بودن محیط زندگی انسان‌ها و همچنین لزوم توجه به بحث صرفه‌جویی در مصرف انرژی و ساخت ساختمان‌هایی با حداقل مصرف انرژی، از جمله عوامل اصلی شکل‌گیری گرایش انرژی‌ معماری هستند و در آن نیز به بحث و مطالعه پیرامون همین موارد پرداخته می‌شود.

طراحی شهری:  این گرایش به بحث‌های کلان در خصوص طراحی شهرک‌ها و فضاهای شهری می‌پردازد و به صورت کلی مقوله شهرسازی را هدف قرار داده است.

برنامه‌ریزی شهری: به سیاست‌گذاری‌های شهری و ارزیابی طرح‌های کلان منطقه‌ای می‌پردازد.

نرم افزارهای مورد نیاز در رشته‌ی معماری :

Autodesk Revit  : رویت نرم افزار مدل سازی ساختمان است که برای استفاده مهندسین عمران، معماری و تاسیسات کاربرد دارد و برای ترسیم جزئیات دو بعدی و سه بعدی استفاده می‌شود. رویت نرم افزاری است که به تنهایی می‌تواند پاسخگوی طراحی و اجرای پروژه‌های دقیق باشد زیرا نرم افزار جامع و کاملی است و کارکردن با آن بسیار  ساده است .

Autodesk 3ds Max  :  تری دی اس مکس یک نرم افزار گرافیک سه بعدی حرفه‌ای است. نسبت به رویت کارکردن با آن کمی دشوارتر است اما قابلیت‌های کامل‌تر و پیشرفته‌تری دارد . این نرم افزار علاوه بر معماری در سایر رشته‌هایی که نیازمند کارهای گرافیکی مثل جلوه‌های ویژه‌ی سینمایی و مجسم سازی فیلم‌ها استفاده می‌شود . همچنین برای نصب و استفاده‌ی حرفه‌ای از این نرم افزار نیازمند سیستم‌های تقریبا قدرتمندی است .

AutoCAD  :  این نرم افزار را هر معماری باید بلد باشد و پایه‌ی نقشه کشی معماری است زیرا بیشتر اطلاعات و فایل‌ها و نقشه‌های موجود در این رشته به صورت فایل کد می‌باشد. همچنین این نرم افزار امکان استفاده در محیط دو بعدی و سه بعدی را دارا می‌باشد .

Sketch up  :  اسکچ آپ از نرم‌افزارهای بسیار ساده و کار آمد سه بعدی سازی به خصوص در حوزه معماری می‌باشد. این نرم‌افزار برای مهندسی راه و ساختمان، مهندسی مکانیک، و همچنین طراحی بازی‌های ریانه‌ای کاربرد دارد. شما با استفاده از این نرم افزار به راحتی می‌توانید به مدل‌های خود جزئیات، تکسچر و … با دقت بسیار بالا طراحی ابعاد اضافه نمایید، همچنین مدل ساخته شده خود را در نرم افزار Google Earth وارد کرده و یا با دیگران به اشتراک بگذارید.

Photoshop  :  فتوشاپ نیز یک نرم افزار مهم در حوزه‌ی معماری و همچنین بسیاری از رشته‌های دیگر گرافیکی  می‌باشد و برای ایجاد، ترکیب، ویرایش، بازسازی و یا دگرگونی تصاویر به کار می‌رود.  این نرم افزار کاربردهای بسیار زیادی در ارائه پروژه‌ها و زیبا سازی آن‌ها دارد .

نرم افزارهای بسیار زیاد دیگری در زمینه‌های دیگر و تخصصی‌تر که با توجه به گرایش هست نیز وجود دارد مثل راینو ،انرژی پلاس ، گراس هاپر، وی ری ، اینسکیپ ،  لومیون و …که با توجه به نیاز به آن استفاده می‌شود.

بازار کار و آینده شغلی رشته مهندسی معماری :

در رابطه با بازار کار این رشته می‌توان گفت درصورتی که فارغ التحصیلان این رشته از توانایی و مهارت بالایی برخوردار باشند آینده شغلی درخشانی در انتظارشان خواهد بود و در زمینه‌ی اشتغال در کلیه سازمان‌های دولتی نظیر شهرداری، تاسیس دفتر طراحی معماری شخصی، تاسیس شرکت‌های مختلف مهندسی در زمینه ساخت و ساز، کسب پروانه اشتغال به کار مهندسی از وزارت راه، مسکن و شهرسازی ، همکاری بعنوان طراح معمار در شرکت‌های معماری، طراحی معماری ساختمان‌های مختلف بصورت پروژه‌های شخصی، طراحی داخلی ساختمان‌های مختلف از قبیل مسکونی، اداری، تجاری و … ، طراحی نمای ساختمان‌های مختلف از قبیل مسکونی، اداری، تجاری و …، نظارت بر اجرای پروژه‌های ساختمانی بصورت همکاری با دفاتر مختلف معماری، اجرای ساختمان‌های گوناگون بصورت همکاری با طراحان و سرمایه‌گذاران مختلف، استخدام به عنوان نقشه‌کش معماری در دفاتر مهندسی مختلف، مدلساز و طراح سه بعدی پروژه‌های معماری، متره و برآورد پروژه‌های ساختمانی، مشاور ساخت و ساز، تاسیس کلینیک‌های ساختمانی و ارائه خدمات مربوط به مصالح ساختمانی، تدریس دروس تخصصی معماری به دانشجویان، انجام پروژه‌های دانشجویی می‌توانند فعالیت کنند .

جمع بندی :

در این مقاله به هر آن چیزی که ابعاد وجودی یک معمار نیاز دارد اشاره شد ، معماری رشته‌ای چند بعدی است و یک معمار همواره باید علوم زیادی را بداند و یاد گیری در این زمینه هیچگاه پایان پذیر نیست و هر روز متد و اطلاعات جدیدتری با توجه به نیازهای انسان و جوامع به وجود می‌آید که معمار باید آن‌ها را فرا بگیرد . معمار باید بسیار صبور و خوش ذوق با روحیه‌ی یادگیری بالا باشد تا بتواند معماری مفید و به روز باشد. معماری رشته‌ای است که با روح انسان آمیخته است و بر تمام احوالات و فعالیت‌های روزانه‌ی انسان اثرمی‌گذارد .

نویسنده : مهندس سرکار خانم مهشید اختری

کارشناسی ارشد معماری و انرژی دانشگاه هنرپارس، تهران، ایران

مشاهده منابع دانشگاهی رشته معماری

مشاهده منابع نظام مهندسی رشته معماری