شبکه توزیع برق و انرژی از نگاه مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان

شبکه فشارضعیف یا LV( Low Voltage) :

شبکه‌هایی هستند که در هزار ولت (1KV) و یا کم‌تر بهره‌برداری می‌شوند. البته در شبکه متناوب یا AC این عدد یک هزار ولت می‌باشد ولی در شبکه DC یا جریان مستقیم حداکثر ولتاژ فشار ضعیف، ۱۵۰۰ ولت می‌باشد. در فشارضعیف ولتاژ های ۲۳۰ ولت و ۴۰۰ ولت را داریم که البته سالها قبل این اعداد بترتیب ۲۲۰ ولت به ۳۸۰ ولت بوده‌است.

به این دلیل بسیاری از مردم کماکان عدد 220 ولت را به زبان می آورند. علت این تغییر ولتاژهای نامی از ۲۲۰ ولت به 230 ولت و از ۳۸۰ ولت به ۴۰۰ ولت این بوده‌است که استانداردهای مرجع مانند IEC که ایران عضو کمیته‌های تخصصی آن بوده و از آن تبعیت می کند، این اعداد جدید را جایگزین کرده‌است. در پلنت های صنعتی ولتاژ 690 ولت هم به‌ندرت وجود دارد.

 شبکه فشار متوسط (Medium Voltage) MV:

شبکه های توزیع که با ولتاژ بهره‌برداری بالاتر از 1kv تا ۵۲ کیلو ولت بهره‌برداری می‌شوند، جزو دسته فشار متوسط ولتاژ قرار می‌گیرد. پس خود 1000 ولت را شامل نمی‌شود.

در شبکه توزیع نیروی برق ایران ولتاژهای متوسط ۱۱ کیلوولت، ۲۰ کیلوولت و ۳۳ کیلو ولت وجود دارد. در بعضی از استان‌ها مانند خوزستان ، فارس و خراسان به‌صورت بسیار محدود ۱۱ کیلو ولت یا ۳۳ کیلو ولت به مصرف‌کنندگان ارائه می‌شود، اما در عمده نقاط و شبکه توزیع ایران ولتاژ متوسط ۲۰ کیلوولت داده می‌شود.

لازم به ذکر است، به دلایل فنی و اقتصادی ولتاژ بهره‌برداری در شبکه‌های عمومی توزیع ، فشار متوسط عملاً به‌ندرت از ۳۵ کیلو ولت بالاتر می‌رود. در داخل پلنت های صنعتی ولتاژهای 6.6 و 6.3 و 11 کیلوولت هم به‌کار می‌رود. صنایعی مانند پالایشگاه ، پتروشیمی‌ها و صنایع سیمان.  

شبکه فشارقوی HV(High Voltage):

به شبکه‌های انتقال برق با ولتاژهای بهره‌برداری بالاتر از ۵۲ کیلوولت گفته می‌شود. ولتاژهای فشار قوی در ایران متشکل از ولتاژهای ۶۳ کیلو ولت، ۶۶ کیلو ولت و 132 کیلوولت، ۲۳۰ و ۴۰۰ کیلو ولت می‌باشد.

 این رده ولتاژها از استاندارد IEC60038 انتخاب شده‌اند. استاندارد IEC60038 رده ولتاژ بسیار گسترده تری را معرفی کرده‌است ، سازمان توانیر ایران ولتاژهای فوق‌الذکر انتخاب و مورد بهره‌برداری قرار داده است. پس اگر در کشور دیگری باشید، ممکن است در مدارک مهندسی با اعداد دیگری برخورد کنید و شبکه های برق آن‌ها براساس همان ولتاژها تنظیم شده‌است مثلاً در اروپا گاهاً از ولتاژ ۱۷ کیلوولت برای شبکه توزیع استفاده می‌شود.

شرکت مادر تخصصی توانیر شبکه فشارقوی را براساس ولتاژهای مختلف در استانداردهای توانیر، به دو سطح شبکه فوق توزیع که شامل ۶۳، ۶۶ و ۱۳۲ کیلو ولت می‌باشد و شبکه انتقال نیرو که رده ولتاژهای ۲۳۰ و ۴۰۰ کیلو ولت (Kv) را دربرمی‌گیرد، تقسیم کرده‌است.

رنگ بندی سطوح مختلف ولتاژ در نقشه های تک خطی

 سطوح مختلف ولتاژی ، با رنگ‌های مختلف نمایش داد می‌شود . در نقشه‌های تک‌خطی پست‌ها ، خطوط توزیع و انتقال از این رنگ‌بندی ها تابعیت می گردد . همچنین نام‌گذاری تجهیزات و خطوط ولتاژها این سطوح مختلف ولتاژی هم با اعداد خاص ، انجام می‌شود. می توان گفت ، در واقع این رنگ‌ها و این اعداد راهنمای نقشه‌ها هستند.

·        در سطح فشار ضعیف ، کلیه اعداد و نمادها (Legend) در نقشه به رنگ مشکی نمایش داده می شود.

·        در سطح فشار متوسط ولتاژ، اعداد و نمادهای (Legend) مربوط به 6.3 و 6.6 کیلولت به رنگ مشکی و برای سطوح 11، 20 و 33 کیلولت به رنگ زرد می باشد.

·        در سطح فشار قوی ولتاژ، اعداد و نمادهای (Legend) مربوط به 63 و 66 کیلولت به رنگ آبی ، برای 132Kv به رنگ سبز ، برای 230Kv به رنگ قرمز و برای 400 کیلولت به رنگ بنفش می باشد.

جدول زیر دسته بندی های بالا را بطور خلاصه نشان می دهد.

سطح ولتاژهای بکار رفته در پلنت های صنعتی و شبکه های فشار ضعیف ، فشار متوسط و فشار قوی ایران(بر حسب Kv)