روش علمی طراحی آسانسور
طراحی آسانسور شامل مراحل گوناگونی است که اولین و اساسی ترین آنها مرحله آنالیز ترافیک پروژه می باشد. مرحله بعدی، طراحی مکانیکال و سپس طراحی الکتریکال متناسب و انتخاب قطعات و اجزا است. در پایان محاسبات و نقشه های اجرائی تهیه و پس از چک شدن مجدد جهت نصب به تیم اجرا تحویل می گردد.
در ادامه سعی خواهیم نمود تا روند منطقی و علمی طراحی آسانسور را به گونه ای شرح دهیم که هم برای خریداران آسانسور و هم برای دست اندرکاران این صنعت قابل استفاده باشد.
-
مرحله 1 – آنالیز ترافیک آسانسور
برای مشخص نمودن تعداد و سرعت و ظرفیت آسانسورهای پیشنهادی در پروژه همچنین جهت اطمینان از اینکه پس از اجرای پروژه ازدحام یا انتظار بیش از حد مسافرین وجود نداشته باشد، باید ترافیک متقاضیان استفاده از آسانسور در ساختمان مورد ارزیابی قرار گیرد.
مقادیرورودی در این بخش شامل موارد زیر می باشد:
1- کاربری ساختمان (مسکونی ،تجاری ،بیمارستانی ،مدرسه و غیره )
2- تعداد طبقات
3- تعدادطبقات جمعیت دار
4- اگر واحدغیر مسکونی است تعداد اتاقها درهرواحد وتعداد واحدهای هرطبقه ودرغیر اینصورت
مساحت مفید هرطبقه
5- جمعیت هر طبقه
6- طول مسیر حرکت آسانسور
7- ارتفاع طبقات
8- خاص بودن کاربری ساختمان (مهد کودک ،خانه سالمندان ،معلولین و …)
پس از کسب اطلاعات بالا پردازش های زیر می بایست بر روی آنها انجام پذیرد:
1- تعیین جمعیت کل
2- تعیین جمعیت درزمان ترافیک
3- زمان انتظاربرای دریافت سرویس (INTERVAL)
4- زمان یک سفر کامل (ROUND TRIPTIME)
خروجی های زیر پس از پردازش بدست می آیند :
– تعداد آسانسور
– سرعت آسانسور
– ظرفیت آسانسور
– چیدمان آسانسور
– نوع سرویس دهی و کنترل
پس از انجام آنالیزهای ترافیکی، مرحله دوم طراحی آسانسور در قالب سه بخش انجام می پذیرد و خروجی های این مرحله بعنوان ورودی برای مرحله 2 مورد استفاده قرار می گیرند.
-
مرحله 2 – طراحی مکانیکال/الکتریکال و انتخاب قطعات
فاز اول – بررسی وتعیین ابعاد واندازه های چاه آسانسور
در ابتدا محدودیت های ابعادی که براساس اطلاعات اولیه آن ازطریق بازدید ازمحل پروژه ویا دسترسی به نقشه های ابعادی ومشاوره باکارفرما بدست می آید مطالعه و بر اساس ابعاد نهائی قابل اجرا، محاسبات مورد نیاز صورت می گیرد.
شایان ذکراست که ابعاد واندازه های ارائه شده صرفا برای آسانسورهای معمولی واستاندارد می باشد. درشرایط خاص و برای آسا نسورهای پا نوراما (نصب در نما ) ویا آسانسورهای صنعتی، ابعاد واندازه ها براساس شرایط موجود تعیین می گردند. همواره بایستی محدودیت های استاندارد EN81 برای میزان فضای هرمسافر (مساحتها )رعایت شود.
خروجی های فاز اول این مرحله عبارتند از:
1– تعیین ابعاد چاه و چاهک (عرض و عمق چاه – ارتفاع چاهک – اورهد – کل طول مسیر)
2- تعیین ابعاد موتورخانه ومحل آن (طول –عرض – ارتفاع – محل تعبیه دربالا ، وسط یا پایین ساختمان )
3- تعیین ابعاد کابین
4- تعیین نوع درهای کابین و طبقات و سمت بازشوی در
5- نوع وزنه تعادل وابعاد آن (چدنی – سربی درابعاد مختلف )
6- موقعیت وزنه تعادل (پشت کابین – بغل کابین )
فازدوم – انجام محاسبات مکانیکی، انتخاب ،بررسی وتعیین مشخصات فنی قطعات
پس از انتخاب ابعاد واندازه ها، فاز دوم طراحی که درواقع مشخص نمودن دقیق پارامترهای فنی
قطعات می باشد آغاز می گردد. ابعاد و اندازه های طراحی شده برای چاهک ،کابین ودرب ها پارامترهای بسیارمهمی هستند که درانتخاب مشخصات فنی قطعات موثر می باشند. عوامل اصلی و مهم درانتخاب قطعات آسانسور و مشخصات فنی آنها عبارتند از:
1. نوع استاندارد EN81 –A17- …
2. سرعت آسانسور
3. ظرفیت آسانسور
4. کل طول مسیر حرکت (تراول)آسانسور
5. ابعاد و اندازه ها(چاهک –موتورخانه –کابین –درها )
6. نوع کاربری آسانسور
7. محیط کاربری آسانسور
8. نوع و کیفیت کنترل حرکت آسانسور
پارامترهای اصلی در ملاحظات این بخش عبارتند از:
الف ) ارتفاع مسیر (بالا رفتن کابین ) تعداد ومحل توقف ها
ب) ابعاد چاه آسانسور، کابین وموتورخانه
پ) ولتاژ برق اصلی ، تعداد استارت آسانسوردرساعت وفاکتوربار
ت) سیستم کنترل آسانسور
ث) سیستم درب های آسانسورو ورود وخروج ونوع کنترل
ج) تعداد آسانسورها ومکان آنها درساختمان
چ) شرایط محیط کارکرد
فاز سوم – تهیه نقشه های اجرایی جهت عملیات نصب و راه اندازی
پس ازمراحل طراحی ابعاد وتعیین مشخصات فنی قطعات وتجهیزات ،نقشه های اجرایی جهت آماده سازی چاه وهمچنین نحوه قرارگیری ونصب تجهیزات و نقشه مدارهای کنترل تهیه می گردد.
دراین مرحله از طراحی پارامترهای زیر مشخص می شود.
1- نحوه نصب اسکلت فلزی وآهن کشی جهت ساختمانهای اسکلت فلزی (نقشه های اجرائی این بخش باید توسط مهندس سازه ساختمان تهیه و یا به تائید وی رسیده باشند. )
2- نحوه پلیت گذاری برای ساختمان های بتنی (محل نصب براکت های ریل )
3- نحوه قرارگیری تجهیزات آسانسوربرای عملیات
4- مشخص نمودن محل سوراخ های عبور سیم بکسل روی سکوی موتورخانه
5- نحوه بتن ریزی کف چاهک ومحل قرارگرفتن بافرها
6- نحوه آماده سازی محل نصب درها
7- محاسبه نیروهای وارده به سازه اصلی چاه
8- مشخص نمودن نقشه اجرایی موتورخانه (قلاب سقف – هواکش موتورخانه وچاهک – درب ورودی – محل تابلوی 3 فاز)
9- تهیه نقشه های کنترل فرمان و نحوه سیم کشی چاهک وموتورخانه
10- ارائه دستورالعمل های کابل کشی وآماده سازی تابلو 3 فازجهت کارفرما
11- انجام بازرسی های فنی نهایی پس از نصب وتحویل سیستم به کارفرما
در پایان، پس از بازرسی و تائید نماینده شرکت بازرسی و تائید استاندارد بودن شیوه نصب و اطمینان از کارکرد درست آسانسور، گواهی استاندارد آسانسور صادر و از این پس آسانسور در مدار سرویس دهی عادی قرار می گیرد.
پیوست
شرح مختصر قطعات:
قطعات اصلی آسانسورهای الکتریکی( کششی یا بکسلی) عبارتند از :
1. سیستم تعلیق کابین ووزنه تعادل ( طناب فولادی و یا زنجیر بعلاوه فلکه های ثابت و متحرک) .
2. وسیله رانش آسانسور شامل :
1. موتورالکتریکی
2. گیربکس( این قطعه در موتورهای بدون گیربکس وجود ندارد)
3. سیستم ترمز
4. فلکه کششی و یا دنده زنجیر
5. لرزه گیرها – کوپلینگ ها – محورها ویاتاقان ها
3. وسیله حمل مسافر ، یا کابین آسانسور
مجموعه ای است که مسافرین و یا بارراحمل می کند .
اهم قطعات کابین عبارتند از:
– بدنه کابین
– کفشکهای راهنما که باعث هدایت کابین در مسیرحرکت خود می شود.
– در کابین و سیستم محرک در
-یوک کابین که چهارچوبی فلزی است و کابین ازطریق آن به سیستم تعلیق متصل می شود
– کف کابین که بار را نگهداری می کند وبدنه کابین که به کف متصل است .
– فکهای پاراشوت
-تزئینات داخلی
-هواکش
-روشنائی
-بلندگو
-شستیهای فرمان داخل کابین
-لرزه گیرها
4. وزنه تعادل
معمولا تشکیل شده از تعدادی وزنه که برای جبران وزن کابین و قسمتی ازظرفیت نامی به کارمی رود. از جنس های مختلف ( معمولا چدن، سرب یا بتن) و در ابعاد متفاوت موجود می باشد.
5. چاه آسانسور
این فضا محفظه ای است که کابین و سایر متعلقات آسانسور را در داخل خود جای داده و از کف پاین ترین توقف تا سقف آخرین توقف ادامه دارد . دراین فضا کابین و وزنه تعادل حرکت می کنند وشامل ریل های راهنما برای کابین و وزنه تعادل و درهای طبقات می باشد.
6. چاهک
این قسمت از پائین اولین توقف تا کف ساختمان امتداد داشته و وضربه گیر کابین و وزنه تعادل همچنین انتهای ریل های راهنما در داخل آن قرار گرفته است.
7. ترمز مکانیکی کابین
یک سیستم کاملا مکانیکی است که درصورت تجاوز سرعت کابین ( و یا وزنه تعادل ) از حد مجاز، وارد عمل شده و موجب توقف کابین می گردد. عملکرد این مکانیزم توسط دستگاهی بنام گاورنر که معمولا درموتورخانه نصب شده آغاز می شود.
8. ضربه گیرها:
گاهی ممکن است کابین یا وزنه تعادل ازحدود تعیین شده درچاهک عبور نموده و درنتیجه امکان برخورد با کف چاهک پیش آید . این وسیله باعث کاهش ضربه این برخورد احتمالی می شود. ضربه گیرممکن است ازنوع پلی اورتان ، فنری یا هیدرولیکی انتخاب شود . سرعت نامی کابین عامل اصلی در تعیین نوع ضربه گیر می باشد. این قطعه به گونه ای طراحی می شود تا انرژی جنبشی کابین یا وزنه تعادل راجذب کرده (نوع هیدرولیکی) ویا مستهلک نماید (نوع فنری/پلی اورتان).
9. تجهیزات الکتریکی
شامل کابلها و فیوزها و مدارات مورد نیاز جهت انتقال برق سه فاز به موتور و تابلو کنترل بوده همچنین شامل امکانات ایمنی وروشنایی نیز می گردد.
10. سیستم کنترل و تابلو فرمان
شامل تابلو فرمان و کنترل اصلی و مدارات فرعی آن می باشند که بر اساس نوع و کیفیت حرکت به دو دسته کنترل عادی ( برای موتور-گیربکسهای دو سرعته ) و کنترل هوشمند ( برای موتور-گیربکسهای تکدور) تقسیم می گردد.
تابلو فرمان بر اساس نوع و توان موتور و پس از انتخاب موتور تعیین می گیرد
كتاب مرجع تخصصي نصب و اجراي آسانسور به همراه طراحي ، نقشه‌كشي و محاسبات با LIFT Designer
