راه پله و پلکان

تمام راه پله‌ها و پلکان‌هایی که در راه خروج واقع شوند، چه در داخل و چه در خارج بنا، به استثنای پله‌های واقع در راهروهای دسترسی به ردیف صندلی‌ها در تصرف‌های تجمعی که تابع ضوابط خاص خود هستند باید با ضوابط این بخش مطابقت داشته باشند.

تمام پلکان‌هایی که در راه خروج واقع شوند، باید دارای ساختاری پایدار و ثابت باشند. عرض راه‌پله‌ها و پاگردها نباید در هیچ قسمت از طول مسیر کاهش یابد.

پاخور تمام پله‌ها باید از یک جنس و با یک نوع پرداخـت بـوده و تمـام تـدابیر لازم به‌منظور ممانعت از لغزندگی روی سطح آنها اتخاذ شود.

هر راه پله باید دست کم 1100 میلیمتر عرض مفید داشته باشد، مگر آنکـه مجمـوع تعداد متصرفان تمام طبقات استفاده کننده از راه پله کمتر از 50 نفر باشد که در آن صورت عـرض مفید میتواند به حداقل 900 میلیمتر کاهش داده شود. همچنین هر راه پله باید دسـت کـم 2050 میلیمتر تا سقف بالای خود ارتفاع داشته و بین هر دو پاگرد متوالی آن، حداکثر فاصـله قـائم 3700 میلیمتر باشد.

ارتفاع هر پله حداکثر 180 و حداقل 100 میلیمتر خواهد بود و هر کف پله باید حداقل 280 میلیمتر پاخور و حداکثر 2 درصد شیب داشته باشد. حـداکثر اخـتلاف یـا رواداری مجـاز بـین اندازه‌های هر دو کف یا هر دو ارتفاع متوالی، 5 میلیمتر و درمورد تمام پله‌های واقع بـین دو پـاگرد متوالی مجموعاً 10 میلیمتر خواهد بود. در مواردی که پله‌ای به سطح شیبدار، ماننـد کـف پیـاده رو منتهی شود، اختلاف ارتفاع مجاز بین دو سر آن حداکثر 80 میلیمتر به ازای هر متر طول پله خواهد بود.

طرح و استفاده از پله‌های قوسی در راه‌های خروج درصورتی مجاز است کـه حـداقل اندازه کف (پاخور) هر پله در فاصله 300 میلیمتری از باریک‌ترین قسمت، 280 میلیمتر بوده و اندازه شعاع قوس کوچک‌تر پله از دو برابر عرض آن کمتر نباشد.

استفاده از پله‌های مارپیچ در راه‌های خروج برای حداکثر 5 نفـر مجـاز خواهـد بـود، مشروط به آن که با رعایت ضوابط زیر طرح شوند:

الف) عرض مفید پله از 650 میلیمتر کمتر نباشد.

ب) ارتفاع هر پله از 240 میلیمتر بیشتر نباشد.

پ) ارتفاع مفید روی پله (قد راه‌پله) از 2000 میلیمتر کمتر نباشد.

ت) اندازه کف (پاخور) هر پله، در فاصله 300 میلیمتری از باریک‌تـرین قسـمت پلـه، حـداقل 200 میلیمتر باشد.

ث) تمام کف پله‌ها یک شکل و یک اندازه باشند.

پلکان‌های واقع در راه خروج با شیب بیش از 1 به 15 باید در هر دو طرف دارای نرده دست انداز باشند. همچنین پلکان‌های عریض باید به ازای هر 750 میلیمتر از عرض مفید خود، دست کم در یک سمت نرده دست انداز داشته باشند استثنائاً. پلکان‌های واقع در خانه‌های یک یا دو خانواری و سایر واحدهای مسکونی کوچک می‌توانند فقط در یک سمت نرده داشته باشند.

تمام پلکان‌های داخلی و خارجی بنا، چنانچه به عنوان خروج استفاده شوند، باید مطابق ضوابط مندرج در بند 3-3-3-1-3 دوربندی و و دودبند شده، از سایر بخش‌ها مجزا شوند و با ضوابط مندرج در بند 3-3-1-3 مطابقت داشته باشند.

دودبند کردن پلکان داخلی یا تامین فضای دوربند با یکی از روش‌های ذیل مجاز است:

الف) استفاده از پیش ورودی با تهویه طبیعی: در این روش باید حداقل عرض پیش ورودی در مسیر پیمایش 1800 میلیمتر باشد. این عرض نباید کمتر از عرض کریدور یا در ورودی منتهـی بـه آن (هرکدام که بیشتر است) درنظر گرفته شود. مقاومت حریق در ورودی از پیش ورودی به پلکـان 20 دقیقه و از واحدها به پیش ورودی حداقل یک و نیم ساعت باشد. در ضمن درها باید دودبند و خود بسته شو یا خودکار بسته شو باشند.

ب) استفاده از بالکن با تهویه طبیعی: در این روش از بالکن برای ارتباط پلکان داخلی با واحدها استفاده می‌شود، که در این صورت نصب حفاظ‌های جان پناه و رعایت فاصله 3 متری دیوار مقاوم حریق تا در ورودی بالکن به پیش ورودی الزامی است. مقاومت حریق در ورودی از پیش ورودی به پلکان یک و نیم ساعت و از واحدها به پیش ورودی حداقل یک ساعت باشد. در ضمن درها باید دودبند و خود بسته شو یا خودکار بسته شو باشند.

ج) استفاده از پیش ورودی با تهویه مکانیکی: در این روش باید حداقل عرض پـیش ورودی 1100 میلیمتر بوده و فاصله در ورودی واحد به پیش ورودی تا دریچه تهویـه مکـانیکی حـداقل 1800 میلیمتر باشد. مقاومت حریق در ورودی از پیش ورودی به پلکان 20 دقیقه و از واحدها به پیش ورودی حداقل یک و نیم ساعت باشد. در ضمن درها باید دودبند و خود بسـته شـو یـا خودکـار بسته شو باشند.

مقاومت حریق دیوارهای پلکان و پیش ورودی برای ساختمان‌های بیش از 3 طبقه، 2 ساعت و کمتر از 3 طبقه یک ساعت درنظر گرفته شود. مقاومت حریق در ورودی از پیش ورودی به پلکان 20 دقیقه و از واحدها به پیش ورودی حداقل نیم ساعت باشد. ضمناً درها باید دودبند و خود بسته شو یا خودکار بسته شو باشند.

مساحت قسمت باز دیوار پیش ورودی به فضای باز نباید از 1/5 مترمربع کمتر باشد و طول این دیوار در مجاورت فضای باز نباید از 6 متر کمتر باشد.

فاصله میله‌های جانپناه باید به گونه‌ای باشد که کرهای به قطر 100 میلیمتر نتواند از آن عبور کند.

ارتفاع دستانداز نرده در پله‌های خارجی و داخلی و جانپناه پشت بام حداقل 750 میلیمتر باشد.

پلکان‌های خارجی باید از بخش داخلی ساختمان توسط ساختار مقاوم دربرابر حریق با همان مقاومت مورد نیاز برای پلکان‌های داخلی با بازشوهای مقاوم حریق ثابت یا خود بسته شو جدا گردند. به استثنا موارد ذیل که میزان مقاومت آن‌ها می‌تواند تا یک ساعت کاهش یابد:

تبصره 1: پلکان خارجی به یک خروج خارجی (مانند بالکن) با دو پله یا شیب راه دور از هم سرویس می‌دهد.

تبصره 2: پلکان خارجی حداکثر به دو طبقه که یکی از آن‌ها طبقه تخلیه خروج بوده و دارای پله دوم دور نیز است، سرویس می‌دهد.

تبصره 3: در ساختمان‌های موجود، پلکان خارجی حداکثر به 3 طبقه که یکی از آن‌ها طبقـه تخلیـه خروج باشد و دارای پله دوم دور نیز باشد، سرویس می‌دهد.

تبصره 4: در ساختمان‌های موجود که به صورت کامل تمام بنا به شبکه بارنده تایید شده تجهیز شده است.

در فاصله افقی و عمودی 3 متری از پلکان خارجی از هر طرف، دیوارها باید ساختار یک ساعت مقاوم حریق و پنجره‌ها ساختار سه چهارم ساعت مقاوم حریق داشته باشند.

 درصورتی که در ورودی واحدها در سطح زیرین پلکان خارجی قرار گیـرد، مقاومـت حریق آن‌ها در ساختمان‌های بیش از 3 طبقه با ساختار 1/5 ساعت مقاوم حریق و در کمتر از 3 طبقه باید با ساختار 1 ساعت مقاوم حریق درنظر گرفته شود.

ساختار سقف باید حفاظت زیرپله‌ها را فراهم نماید و به صورت افقی از هر طرف پلـه کمتر از 3 متر نباشد.

پلکان خارجی باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که جمع شدن آب در سطوح پلکان به حداقل برسد.

پلکان خارجی باید حداقل از یک طرف به میزان 50 درصد باز باشد.

پلکان خارجی با ارتفاع بیش از 11 متر باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که موجب وحشت متصرفین هنگام فرار نگردد. به این منظور استفاده از دیوارهای بدون امکان دیـد بـا ارتفـاع حداقل 1200 میلیمتر الزامی است. درخصوص پلکان با ارتفاع کمتر از 11 متر استفاده از حفاظ‌های با ارتفاع 750 میلیمتر با قابلیت دید مجاز است.