خروج

“خروج”، آن بخش از راه خروج از بنا است که به واسطه ساختار یا تجهیزات محافظتی ویژه خود، مطابق ضوابط این مقررات از دیگر بخش‌های بنا مجزا شده و فضای عبور امن و محافظت شده‌ای به منظور دستیابی متصرفان به بخش “تخلیه خروج” فراهم آورد. خروج‌هـایی کـه مـورد تائیـد ایـن مقررات می‌باشند، عبارتند از: درگاه‌های خروج (واقع در جداره‌های بیرونی ساختمان‌ها)، گذرگاه‌های خروج، خروج‌های افقی، شیبراه‌ها و پلکان‌های خروج که دربرابر حریـق‌هـای مـورد انتظـار در سـایر قسمت‌های بنا محافظت شده باشند.

در تمام مواردی که در این مقررات محافظت خروج‌ها به روش “جدا کـردن از سـایر بخش‌ها” تصریح شده باشد، رعایت مقررات مندرج در بندهای 3-3-3-1-3 الی 13-3-3-1-3 مبحث سوم مقررات ملی ساختمان الزامی خواهد بود.

ساختارهای جداکننده راه خروج از بنا با ارتفاع 4 طبقه و بیشتر باید بـا دیوارهـای غیرسوختنی، حداقل 2 ساعت مقاومت حریق به طور کامل دوربندی و مجزا شوند. درمواردی که تمام بنا توسط شبکه بارنده خودکار تائید شده محافظت می‌شود، ساعت مقاومت حریق دوربندها میتواند حداقل به یک ساعت کاهش یابد.

بازشوهای واقع در دوربندهای خروج باید از لحاظ تعداد به حداقل مورد نیاز محـدود شده و تمام آنها با درهای مقاوم حریق خود بسته شو از نوع تائید شده محافظت شوند. اگر چگـونگی عملکرد بنا ایجاب کند که این قبیل درها به طور معمول باز باشند، در آن صورت میتوان از درهـای خودکار بسته شو استفاده کرد. در این موارد باید تمام تدابیر ایمنی لازم برای اطمینان از بسته شده به موقع درها در مواقع بروز حریق اتخاذ شده باشد.

ایجاد هرگونه روزنه نفوذی در دوربندهای خروج به غیر از موارد زیر، مجاز نخواهد بود:

الف) عبور کانال‌های هوا و دیگر تجهیزات لازم درمواردی که تراکم هوا و ایجاد فشار مثبت در درون دوربند خروج ضروری اعلام شده باشد.

ب) عبور لوله‌های مربوط به شبکه‌های آتشنشانی.

پ) عبور لوله‌های برق ویژه فضای خروج.

در تمام موارد فوق، روزنه‌های نفوذی باید به طور کامل با مواد مناسب که از گسترش حریق جلوگیری نماید، درزبندی شوند.

ایجاد هرگونه بازشوی ارتباطی یا روزنه نفـوذی بـین دو خـروج مجـاور هـم (ماننـد پلکان‌های طرح قیچی) که با یک ساختار از یکدیگر جدا می‌شوند، ممنوع است. پلکان طرح قیچی در ساختمان‌های جدید به عنوان یک راه خروج و در ساختمان‌های موجود به شرط رعایت نکات این بند با تایید مقام قانونی مسئول به عنوان دو راه خروج محسوب می‌شود.

در تمام خروج‌ها (پلکان خروج، گذرگاه خروج، خروج افقی) کـه طبـق ضـوابط ایـن مقررات دوربندی و جداسازی آنهـا الزامـی اعـلام شـود، بـرای جلـوگیری از گسـترش آتـش و دود، نازک کاری دیوارها و سقف‌ها فقط می‌تواند با مصالحی اجرا شود که از طرف مقام قانونی مسئول مجاز شناخته می‌شود، مگر آنکه به منظور پاسخگویی به ضوابط اختصاصی راه‌های خـروج در تصـرف‌هـای مختلف، برای آنها محدودیت‌های بیشتری درخواست شود.

فضاهای داخل دوربندهای خروج باید کاملاً آزاد و بدون مانع باشند و برای مقاصدی مانند انبار کردن کالا روی سطح پله‌ها یا پاگردها استفاده نشوند.

در تمام بناهای 4 طبقه و بیشتر، هر پاگرد پله که هم سطح طبقه‌ای واقع شود، بایـد داراي علامتی باشد که شماره آن طبقه را مشخص کند. این علامت همچنین بایـد موقعیـت طبقـه تخلیه خروج و جهت آن را نشان دهد. علامت باید در ارتفاع تقریباً 1/5 متری از کف تمام شده و در موقعیتی نصب شود که تحت هر شرایطی از جمله باز یا بسته بودن در ورود به طبقه، به راحتی دیده شود.

در بناهایی که پلکان خروج، بیش از نیم طبقه پایین‌تر از تراز تخلیه خروج ادامه دارد، با استقرار یک مانع فیزیکی قابل عبور مانند در، جداکننده و نظایر آن باید از به اشتباه رفتن متصرفان جلوگیری به عمل آید.

براساس ضوابط این مقررات، فقط آن دسته از پلکان‌های خارجی بنا میتوانند به عنوان خروج محسوب شوند که دارای مشخصاتی به شرح زیر بوده و به تائید مقام قانونی مسئول برسند:

الف) ساختار آنها توسط دیوار با زمان حداقل 2 ساعت مقاوم حریق از فضاهای داخلی جدا شده و از نزدیک‌ترین بازشو دست کم 3 متر فاصله داشته باشند.

ب) به بام بخش دیگری از بنا یا بام بنای مجاور که ساختار مقاوم حریق و راه خروج ایمن و پیوست‌های دارد، ارتباط داشته باشند.

پ) به منظور پیشگیری از سقوط متصرفان، دارای دوربند یا نرده جانپناه محکم و با ارتفاع مناسـب باشند.

راهروها، سرسراها، زیرگذرها، روگذرها و دیگر گذرگاه‌های مشابه میتوانند به عنوان بخشی از خروج محسوب و مورد استفاده قرار گیرند، مشروط بر آنکه علاوه بر مقررات کلی، با دیگـر ضوابط این مقررات که در مورد خروج‌ها تصریح شده نیز مطابقت داشته و با ساختار غیـر سـوختنی دارای دو ساعت مقاومت حریق مجزا شوند.

عرض هر گذرگاه خروج باید مطابق ظرفیت خروج درنظر گرفته شود و بـرای بیشـترین تعداد متصرفانی که ممکن است از آن عبور کنند، تکافو نماید. در مواردی کـه گـذرگاه خـروج در انتهـای چند خروج واقع گردد، عرض آن باید دست کم برابر مجموع عرض تمام خروج‌های منتهی به آن باشد.

پلکان‌های باز و پلکان‌های غیر دوربند داخلی (پلکان ارتباطی) بـه عنـوان راه خروج از بنا محسوب می‌شوند.