اجزای اتاق‌های برق فشار متوسط و ضعیف و خصوصیات آنها
برای نصب تجهیزات و تابلوهای برق فشار متوسط یک اتاق برق و برای نصب تجهیزات و تابلوهای برق فشار ضعیف پست ترانسفورماتور اتاق دیگری پیشبینی و احداث میشود.
تبصره: در برخی موارد ممکن است خصوصیات ساختمان ایجاب کند که برای تجهیزات برق فشـار متوسط و فشار ضعیف از یک اتاق برق واحد استفاده شود. این کار به شـرط اسـتفاده از تابلوهـای تمـام بسته و حفظ فواصل مجاز، امکان پذیر خواهد بود.
مقررات زیر باید در طرح و اجرای اتاق برق فشار متوسـط و فشـار ضـعیف اجرا و فواصل مجاز داده شده رعایت شوند:
الف) در اتاق تابلوهای برق فشار متوسط و فشار ضعیف یا اتاق مشترک برق فشـار متوسـط و فشـار ضعیف حداقل فواصل، مطابق جدول شماره 2-4-3-5-13 است. فاصله تابلوهـای تمـام بسـته برق فشار متوسط و فشار ضعیف از هم نباید از 1/5 متر کمتر باشد.
ب) ارتفاع اتاق برق باید با هر دو شرط زیر مطابقت کند:
- ارتفاع اتاق ≤ ارتفاع بلندترین تابلو 0/5 + متر
- در عین حال ارتفاع اتاقها نباید هیچگاه از 2 متر کمتر باشد
تبصره1: چنانچه از کف کاذب یا سکوی استقرار تابلوی برق برای کابل کشی استفاده گردد، ارتفـاع کف کاذب و یا سکوی استقرار در آن اتاق جزء ارتفاع تابلوی برق محسوب میشود.
تبصره2: درها، دیوارها، سقف و کف اتاق‌های ترانسفورماتور، تابلوهای برق فشار متوسط، تابلوهـای برق فشار ضعیف اصلی مستقر در پست برق ساختمان، باید مانع حریق بوده و بـا درجـه 2 سـاعت مقاومت در مقابل حریق باشد (مبحث 3 مقررات ملّی ساختمان).
پ) ابعاد کانال ها و یا بازشوهای عبور کابل‌ها یا فضاهای زیر اتاق برق باید با یکدیگر و با کانال‌هـا و یـا بازشوهای ارتباطی با اتاق ترانسفورماتور، هماهنگی کامل داشته و به قـدر کافی عمیـق و عـریض باشند تا هنگام نصب و بهره برداری، شعاع انحنای کابل ها از مقدار مجاز کمتر نشود. بـه همـین خاطر برای کابل‌های با مقطع بزرگ لازم خواهد بود زوایای داخلی کانال ها فارسی بر شود. برای هدایت آب یا مایعات دیگری که ممکن است به داخل کانال ها و فضاهای مورد بحث رخنه کند باید برای آنها شیبی مناسب برای دفع به سمت خارج تعبیه شود.
ت) ابعاد درهای اتاق تابلوی برق باید برای حمل و نقل تابلوها و دیگـر متعلقـات، مناسـب و از نـوع ضد حریق یا آهنی باشد. درهای اتاق برق باید به سمت خارج اتاق باز شود و قفل درها باید از نـوعی باشد که خروج از اتاق حتی هنگامی که در قفل و یا بسته است امکان پذیر باشد.
ث) ابعاد راهروهای داخلی و سایر درهای ساختمان در مسیر عبور تابلوهای برق، برای حمل و نقـل تابلوها مناسب باشد.
ج) چنانچه اتاق برق دارای پنجره به سمت فضای آزاد باشند بلندی هیچ یک از آن ها نبایـد از بلنـدی تابلوهای برق بیشتر باشد. پنجره‌ها باید مجهز به شبکه محافظ یا شیشه‌های مسلح باشند.
در صورتی که ترانسفورماتور، تابلوهای برق فشار متوسط و فشار ضـعیف دارای یـک اتاق مشترک باشند) پست برق رعایت مقـررات ذکـر شـده الزامی است، ضمن اینکه فضای اختصاصی محل استقرار ترانسـفورماتور بایـد بـا حفـاظ مناسـبی از فضای محل استقرار تابلوهای برق فشار متوسط و فشار ضعیف جدا شود، رعایت فواصـل منـدرج در جداول شماره 3-3-5-13 و 2-4-3-5-13 الزامی می‌باشد.
تبصره: توصیه میشود که در ساختمان‌های ویژه حیاتی و بسیار زیاد حساس اتاقها و فضاهای ترانسفورماتورهای فشار متوسط، تابلوهای فشار متوسط، مولد نیروی برق اضطراری، برق بدون وقفه مرکزی یا منطق‌های، تابلوهای برق فشار ضعیف اصلی سیستم‌های مذکور مستقر در داخل ساختمان، یا خارج از آن، مستقل و مجزا از هم در نظر گرفته شوند.
اتصال زمین
الکترود زمین برای انشعاب برق فشار ضعیف
اعم از اینکه انشعاب برق مشترک برق تک فاز باشد یـا سـه فـاز، بایـد حـداقل یـک اتصال زمین ایمنی برای آن پیش بینی شود. در شهرها، شهرک ها و مجموعه ها با توجـه بـه شـرایط ذکر شده در زیر، الکترودهای اتصال زمین باید از نوع اساسی یـا از نـوع سـاده باشد. در سایر موارد انتخاب با مجری مقررات خواهد بود.
الف) برای مشترکان با کنتور برق (تک فاز یا سه فاز تا 32 آمپر) از یک الکترود زمین ساده با حـداقل عمق 2 متر در زمین بکر استفاده شود.
ب) برای مشترکان با کنتور برق از 32 آمپر بالاتر تا 75 آمپر سه فاز یا مجموعه هـای دارای چنـدین مشترک که کنتورهای آن ها در یک نقطه متمرکز باشد و جمـع جریـان هـای نـامی کنتورهـای هر فاز با اعمال ضریب همزمانی، از 75 آمپر تجاوز نکند از یک الکترود زمین سـاده بـه عمـق 4 متر یا دو الکترود زمین به عمق 2 متر و حداقل فاصله 4 متر از یکدیگر در زمین بکر استفاده شود.
پ) برای مشترکان با کنتور برق بیش از 75 آمپر سه فاز یا مجموعه های دارای چندین مشترک کـه کنتورهای برق آن ها در یک نقطه متمرکز باشد و جمع جریان های نـامی کنتورهـای هر فـاز بـا اعمال ضریب همزمانی از 75 آمپر تجاوز کند از یک اتصال زمین اساسی یا اتصال زمین مشـابه پست ترانسفورماتور تغذیه کننده آن استفاده شود.
ت) در مورد مجموعه هایی که کنتورهای برق آن ها در بیش از یک نقطه متمرکز یا به صورت انفرادی نصب شده و فاصله آن ها نیز بیش از 8 متر باشد، هر نقطه تمرکز یا کنتور انفرادی یک مشترک به حساب می آید و در مورد آنها طبق بندهای فوق الذکر عمل خواهد شد.
الکترود یا الکترودهای زمین پست ترانسفورماتور
برای حفاظت سیستم و تأمین ایمنی، هر پست ترانسـفورماتور بایـد مجهـز بـه اتصـال زمـین هـای مطمئن باشد. مقاومت کل اتصال زمین هادی نقطه خنثی یا هادی حفاظتی – خنثی (PEN) نباید از دو اهم تجاوز کند.
از یک اتصال زمین بشرطی می توان برای هم حفاظت و هم ایمنی استفاده کرد که شرایط ذکر شده در ردیف پ2-6-10-1 از پیوست شماره 1 امکان پذیر نباشد و شـرط ردیـف پ3-6-10-1 تـأمین شده باشد، در نزدیکی هر پست باید حداقل یک اتصال زمین اساسی احداث شود. اتصال زمین‌هـای دیگر باید در ادامه خطوط تغذیه کننده یا تابلوهای اصلی بعد از پست ترانسـفورماتور (نقـاط تغذیـه مشترکین) احداث شوند. انتخاب نوع اتصال زمین با توجـه بـه (الکتـرود زمـین انشعاب برق فشارضعیف) به عمل می‌آید.
