مبحث هفتم  مقررات ملی ساختمان – پی و پی‌سازی

مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان «پی و پی‌سازی» برای اولين بار در مرداد ماه 1369 منتشر شد. از آنجا كه اساساً موضوع مهندسی ژئوتكنيک به علت پيچيدگی‌ها و عدم شناسایی‌هایی كه در زمين موجود است، مانند ساير گرايش‌های مهندسی عمران در چهارچوب آيين‌نامه و مقررات به راحتی نمی‌گنجد، متن اوليه مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان مختصر و در حد بيان تعاريف كلي عنوان شده بود. در ويرايش بعدی كه در سال 1388 منتشر شد، عليرغم گسترش قابل توجه مطالب نسبت به ويرايش قبلی، اما اعداد و ارقام محدوده‌های طراحی مانند ضرايب اطمينان و حدود مجاز بهره‌برداری ارائه نگرديد. با توجه به پيشرفت‌هایی كه در اين گرايش مهندسی پيش آمده، اعتقاد اعضا كميته بر آن بوده است كه لازم است اعداد و ارقام مورد نياز طراحان را تا حد بيشتری مطرح نمود و لذا ويرايش حاضر با گسترش نسبتاً وسيعی در مقايسه با متن قبلی روبروست كه اميد است مورد استفاده مهندسان قرار گيرد.

حرفه مهندسی ژئوتكنيک به علت آنكه تكيه بر آزمايش‌های صحرایی و آزمايشگاهی متعدد دارد و تغييرات قابل ملاحظه‌ای در خصوصيات خاک‌ها وجود دارد فضای حاكم بر مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان، این تخصص از ساير مباحث مقررات ملی ساختمان كمی متفاوت باشد. در مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان به قضاوت مهندسی از تفسير مشاهدات و نتايج آزمايش‌ها تكيه بيشتری می‌شود و در اين ارتباط هم تجربه مهندسی نقش اساسی‌تری به عهده می‌گيرد و هم مسئوليت مهندس افزايش می‌يابد.

زمينه اصلی ويرايش جديد، طراحی براساس حالات حدی است و در آن عمدتاً به حالات حدی نهایی و بهره‌برداری پرداخته شده است. اين دو حالت حدی علاوه بر آن كه با مفاهيم علمی و عملی ژئوتكنیک هماهنگی خوبي دارد، امروزه در بيشتر گرايش‌های مهندسی عمران مطرح شده و مورد استفاده قرار می‌گيرد. اما از آنجا كه در عرف فعلی مهندسی كشور، طراحی پی‌ها و ديوارها عمدتاً با روش تنش‌های مجاز صورت می‌گيرد، سعی شده با معرفی ضرايب اطمينان مناسب، يافته‌های حالات حدی با يافته‌های تنش‌های مجاز قابل مقايسه باشد و طراحان بتوانند مطابق معمول با روش تنش‌های مجاز يا مشابه ساير همكارانشان در حرفه مهندسي عمران با روش حالات حدی طراحی كنند.

از ويژگی‌های مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان ارتباط تنگاتنگ آن با ساير مباحث موجود در مقررات ملی ساختمان است. در اين رابطه سعی شده ضمن منظور داشتن مسائل سازه‌ای، كمترين تناقضی با مباحث مربوط به آن‌ها ايجاد نشود. وجود متخصص سازه در جمع كميته تدوين كننده اين مبحث خود نشانه اهميت اين موضوع است.

لازم است يادآوری شود كه ضمن آن كه موضوع خاک و ژئوتكنيک از قديمی‌ترين تخصص‌های مهندسی عمران است، ولی به علت پيچيدگی‌های خاص آن هنوز مسائل ناشناخته در آن فراوان بوده و نياز به پژوهش و كسب تجربه بيشتری است. از اين رو علی رغم اين كه در ويرايش جديد تا آنجا كه ممكن بوده سعی شده برای سوالات و گزينه‌های مختلف طراحان، پاسخ‌های روشن و قاطعی داده شود، اما سوالات پاسخ داده نشده و يا اشكالات متعددی ممكن است در متن فعلی وجود داشته باشد كه برای برطرف كردن آن‌ها نياز به راهنمایی عموم مهندسان و اهل فن می‌باشد.