راهکارهای بهینه در طراحی، اجرا و نگهداری تاسیسات الکتریکی بیمارستان ها بر اساس استانداردهای موجود
راهکارهای بهینه در طراحی، اجرا و نگهداری تاسیسات الکتریکی بیمارستان ها بر اساس استانداردهای موجود
چکیده: در این مقاله، به بررسی ضوابط و معیارهای راهنما جهت انتخاب، طراحی، اجرا و نگهداری سیستمهای تاسیسات الکتریکی در بیمارستان ها و مراکز درمانی از دیدگاه مباحث مربوط به رعایت استانداردها و نکات لازمالاجرا پرداخته شده است. از آنجایی که بیمارستان های کشور جزء مراکز حیاتی و حساس بوده، استفاده از ضوابط، معیارها و استانداردها در مراحل پیشنهاد، مطالعه، طراحی و اجرا و همچنین در بهرهبرداری از این ساختمانها، به لحاظ توجیه فنی و اقتصادی طرحها، کیفیت طراحی، اجرا و هزینههای مربوطه، از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این مقاله به بررسی نکات لازمالاجرای سیستم های تاسیسات الکتریکی بیمارستانی مطابق با استانداردهای داخلی و بین المللی پرداخته، تا راهنما و راهگشایی جهت اجرای هر چه بهتر این سیستم ها گردد.
کلمات کلیدی:
تاسیسات الکتریکی بیمارستان، تجهیزات بیمارستانی، نگهداری تجهیزات، طراحی بیمارستان
1- مقدمه
در بررسی ضوابط، معیارها و دستورالعمل های مورد نیاز سیستم الکتریکی بیمارستانی، بایستی موارد زیر مدنظر قرار گیرند:
– استفاده از منابع معتبر و استانداردهای بینالمللی
– بهرهگیری از تجارب دستگاه های اجرایی، سازمان ها، شرکت ها
– استفاده از تخصص ها و تجربه های کارشناسان و صاحب نظران بخش های خصوصی و دولتی
– پرهیز از دوباره کاری ها و اتلاف منابع مالی و غیرمالی کشور
– توجه به اصول و موازین مورد عمل مؤسسات تهیهکننده استاندارد
در این مقاله، علاوه بر پیشنهاد راهکارهای بهینه در طراحی، انتخاب، اجرا و نگهداری تجهیزات بیمارستانی به بررسی وضعیت سیستم های الکتریکی در ساختمان های موجود، پرداخته شده است و هدف از این مقاله، یکسان سازی فعالیتهای ساختمانی به ویژه بیمارستان های کشور می باشد، و نتایج بدست آمده از آن گام موثر در راستای هماهنگ سازی و تکامل استانداردها میباشد.
2- نحوه انتخاب تجهیزات تاسیسات الکتریکی بیمارستانی
همانطور که میدانیم هر سیستم الکتریکی بایستی متناسب با اهدافی بکار برده شود. این مقاله موارد کیفی و کمی این سیستم ها را مورد بررسی قرار داده تا سیستمی انتخاب گردد که هم سازگار با هر محیطی باشد و همچنین بالاترین میزان رضایتمندی را برای بهره برداران و بیماران به همراه آورد، در واقع بهینه انتخاب کردن تجهیزات و طراحی خوب، تعادلی بین هزینه و مصرف انرژی، برقرار میکند. کلیه تجهیزات الکتریکی باید طوری انتخاب شوند که بتوانند به نحوی مطمئن در مقابل تنش هایی که در آنها به وجود میآیند و محیطی که در آن نصب میشوند یا احتمالاً در معرض آن قرار میگیرند ایستادگی کنند؛ با وجود این، اگر یکی از این اقلام تجهیزات الکتریکی از نظر ساختمان خود با محلی که در آن نصب می شود مطابقت نداشته باشد، به شرطی میتوان از آن استفاده کرد که نوعی حفاظت اضافی، به عنوان جزیی از تأسیسات کامل الکتریکی، برای آن پیش بینی شده باشد.
2-1 معیارهای انتخاب یک سیستم
دیدگاه انتخاب یک سیستم الکتریکی در حالت کلی بایستی با معیارهای عمومی از قبیل: اقتصادی بودن یک طرح، صرفه جویی در مصرف انرژی، انعطاف پذیری، پایداری کارکرد، و عدم تداخل امواج الکترومغناطیسی مطابقت داشته باشد[1]، که در زیر به شرح آنها پرداخته شده است:
- انتخاب سیستم تاسیسات الکتریکی در بخش های مختلف بیمارستان ها، باید متناسب با تامین شرایط مورد نیاز آن بخش، انجام شود و سیستم اقتصادی تر برگزیده و طراحی گردد. برای انتخاب سیستم اقتصادی تر لازم است هزینه یک دوره عمر مفید سیستم های مختلف شامل هزینه اولیه، هزینه مصرف انرژی، هزینه پایدار کردن سیستم ها، و هزینه نگهداری و بهره برداری، محاسبه و مقایسه شود و سیستم اقتصادی تر مشخص گردد.
- برگزیدن سیستم الکتریکی باید متناسب با شرایط اقلیمی محل احداث ساختمان بیمارستان صورت گیرد. (عمده ترین اقلیم های مناطق مختلف کشور شامل اقلیم های معتدل، معتدل و بارانی، سرد و کوهستانی، گرم و خشک، و گرم و مرطوب می باشد.)
- از دیگر معیارها، صرفه جویی انرژی در سیستم و تجهیزات الکتریکی است، به طور نمونه صرفه جویی در سیستم روشنایی شامل انتخاب کم مصرفترین لامپ، کنترل روشنایی با روش کلیدزنی چند حالتی، و یا با استفاده از کمسوگر، و یا بکارگیری سیستم هوشمند، ترکیب و ادغام اصول انرژی های تجدیدپذیر، همچنین استفاده از سیستم فتوولتاییک و …، استفاده از نور طبیعی و … میباشد.
- در اتاق ها و فضاهایی که از دستگاه های پزشکی الکترونیکی مانند سونوگرافی، رادیولوژی و … استفاده می شود، وجود میدان مغناطیسی با مقدار بیش از اندازه معین، تداخل امواج الکترومغناطیسی با فرکانس رادیویی را پدید می آورد. جهت تجهیزات الکتریکی یک سری تنظیمات و محدودیت هایی از نظر کیفیت ضریب توان و میزان هارمونیک های جریان تزریقی به شبکه قدرت وجود دارد، از جمله اینکه برای تجهیزات الکتریکی با توان های خروجی بالای 25 وات بایستی محدوده هارمونیک های جریان ورودی AC مطابق با قوانین الزامی کمیته بین المللی الکتروتکنیک IEC 61000-3-2 کلاس C باشد [2]. برای کاهش امواج الکترومغناطیسی بایستی نکات ارائه شده در “راهنمای طراحی بناهای درمانی سازمان مدیریت” را در نظر گرفت.
- کلیه تجهیزات الکتریکی باید طوری انتخاب شوند که بر تجهیزات دیگر تأثیر زیان آور نداشته باشند و باعث اخلال در تغذیه برق، چه در هنگام کارعادی و چه در هنگام قطع و وصل، نشوند.
در این زمینه عواملی که ممکن است مؤثر باشند، به طور مثال عبارتند از:
- ضریب توان
- شدت جریان هجومی
- بار نامتعادل
- هارمونیک ها
- تجهیزات بر اساس شرایط خاص فضاها و نوع کاربری محیط انتخاب گردند، به طور نمونه انتخاب منابع نوری برای مناطق مختلف بیمارستان باید با توجه به خاصیت رنگ نموداری(CRI) که از نظر تشخیص درست و روحیه بیماران، حائز اهمیت است، صورت گیرد.
3- بررسی نکات نصب و بهره برداری تجهیزات تاسیسات الکتریکی بیمارستان
با توجه به اینکه بیشترین مشکلات تاسیسات بیمارستانی ناشی از عدم رعایت نکات اجرایی و پس از آن بهره برداری ناصحیح از تجهیزات می باشد، توجه و شناسایی نکات لازم اجرا در این زمینه از اهمیت زیادی برخوردار میباشد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجهیزات و دستگاه هایی در تأسیسات الکتریکی بیمارستان ها، قابل نصب و استفاده باشند که طبق مشخصات یک یا چند استاندارد ساخته و موفق به اخذ گواهی لازم نیز شده باشند، استفاده از هر نوع مصنوعات غیراستاندارد اکیداً ممنوع خواهد بود و بایستی مورد تایید موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران قرار گرفته باشند.
- نمونه یا کاتالوگ فنی مصالح و تجهیزات مورد نیاز، باید از نظر تطبیق با مشخصات فنی
