
نیروی برق اضطراری
برای تـامين نیروی برق اضطراری و تغذيـه بـرق مصـارف اضـطراری تأسيسـات برقـی سـاختمان از قبيـل سيستمها، دستگاهها، تجهيزات و غيره بايد از نیروی برق اضطراری كه در محـل سـاختمان توسـط مولدهای نيروی برق اضطراری توليد میگردند، استفاده شود. نيروی محركـه ژنراتـور ايـن مولـدها معمولاً موتورهای ديزل و يا در بعضی از موارد موتورهای گازسوز (گاز شـهری) است. بـر ايـن اساس مصارف اضطراری زير بايد از نیروی برق اضطراری تغذيه گردند:
الف) سردخانههای عمومی و صنعتی
ب) مراكز صنعتی كه قطع برق طولانی مدت در آنها ممكن است موجب خسـارت جبـران ناپـذير شود.
پ) هر نوع ساختمان يا مجموعه يا مركز ديگری كه به تشخيص مقامات ذيصلاح بايد دارای نیروی برق اضطراری باشد.
ت) ساختمانهای كه نوع فعاليت آنها به نحوی است كه ممكن است قطع برق، خطر يـا خسـارت جبرانناپذير بوجود آورد.
ث) در ساختمانهای مسكونی و اداری خصوصی (غيرعمومی)، كه دارای واحدهای مجزا از هم بوده و طول مسير حركت آسانسور(ها) بيش از 21 متر از كـف اصـلی ورودی بـوده كـه الزامـاً دارای آسانسور حمل بيمار (برانكاردبر) میباشد.
در ساختمانهای مسكونی كه شامل شرايط بند (ث) فوق الذكر نمـیگردنـد، توصـيه ميشود كه آسانسور(ها) در صورت امكان مجهز به سيستم منبع تغذيه شامل مبدل جريان با باتری پشتيبان و شارژ آن باشد، به گونهای كه به هنگام قطع برق، آسانسور(هـا) بـه نزديیکتـرين طبقـه هدايت و متوقف گردد. در اين صـورت بازرسـی و بازديـد دورهای از شـرايط كـاركرد آن سيسـتم و باتریها، بايد جزء برنامه و دستورالعمل نگهداری ساختمان قرار گيرد.
در تأمين نیروی برق اضطراری مركز داده ضمن توجه به رده بندی آن (Tier) ،موارد مرتبط در استانداردهای 942-TIA/ANSI و 002-BICSI/ANSI بايـد مـلاک عمـل قـرار گرفتـه و رعايت گردند.
برآورد نیروی برق اضطراری مورد نياز بايد بر اساس كل بار مصارف اضـطراری و پـس از اعمال ضرايب همزمانی با در نظر گرفتن جريان راهاندازی مصارف، جريان هارمونيـکهـا و ديگـر ملاحظات به عمل آيد و با توجه به مقدار نیروی برق اضطراری موردنياز ممكن است از يک يا چنـد مولد برای اين منظور استفاده شود. اين مولدها بسته به شـرايط ممكـن اسـت از طريـق راهانـدازی خودكار، با وقفه كوتاه و يا بی وقفه (مولدهای Break NO) شبكه نیروی بـرق اضـطراری را تغذيـه نمايند.
در انتخاب محل و ابعاد نيروگاه برق اضطراری، ظرفيت، مشخصات مولـد يـا مولـدها، استقرار در نزديكی مركز بار، افت ولتاژ، شرايط راهاندازی، شبكه توزيع، ارتباط با سيستم تغذيه برق اصلی (برق نرمال)، دور در ثانيه مولد، افت توان مولد ناشی از شرايط اقليمی از قبيل درجه حـرارت و ارتفاع از سطح دريا و غيره، تـأمين هـوای مـورد نيـاز احتـراق مولـد و خنـک كـردن آن (تـأمين بازشوهای ورود و خروج هوا)، تخليه دود ناشی از احتراق و غيره، بايد مورد توجه قرار گرفته و موارد زير نيز رعايت گردد:
الف) نيروگاه در محلی ساخته و نصب شود كه از نظر لرزش، سر و صدا و دود، اثر سويی بـر محـيط اطراف آن نداشته باشد.
ب) حمل و نقل و نصب و بهرهبرداری از مولدهای برق اضطراری به سهولت انجامپذير باشد.
پ) فونداسيون نصب مولد مستقل از پی و يا سازه ساختمان بوده و بايـد، مجهـز بـه لـرزهگيرهـای مناسب با شرايط محل استقرار آن باشد.
ت) جنس لوله اگزوز و انباره (صدا خفهكن) مولد، با توجه بـه مكـان اسـتقرار و كـاربری سـاختمان انتخاب شود.
تبصره: برای ساختمانهای احداث شده در مناطق عمومی و مسـكونی بايـد از انبـاره اگـزوز (صـدا خفهكن) با دسيبل نويز مناسب اين مناطق استفاده شود. استفاده از انباره اگزوز مخصـوص منـاطق صنعتی و يا ساختمانهای صنعتی (انباره دسيبل نويز بالا) در اين مناطق مجاز نمیباشد.

ث) نصب دودكش مولد و يا دودكشهای مولدهای نيروگاه در بام ساختمان و يا فضـای آزاد مجـاور نيروگاه، بايد طوری در نظر گرفته شود كه دود ناشی از مولـدها بـه راحتـی در محـيط اطـراف پخش شده و مزاحمتی برای ساختمانها و فضاهای مجاور بوجود نياورد.
ج) مخزن سوخت دائمی مولدهای نيروگاه بايد طبق مقـررات و ضـوابط شـركت نفـت و بـا فاصـله مناسب از نيروگاه و به صورت مدفون ساخته شود و در انتخاب محل استقرار مخزن سوخت لازم است به راههای ارتباطی تانكر سوخت رسانی و لولههايی كه سوخت را به نيروگاه میرساند، توجه مخصوص شود.
چ) جرثقيل سقفی جهت تعميرات بر حسب نياز و متناسـب بـا نـوع نيروگـاه و مولـدهای منصـوبه پيشبينی و نصب شود.
ح) چنانچه برای مركز نیروی برق اضطراری، از اتاق در داخل ساختمان اسـتفاده شـود، مولـد و يـا مولدهای نیروی برق اضطراری، تابلو و يا كليد تبديل اتوماتيک و يا تابلوی سنكرون، بايد در يک اتاق جداسازی شده با درها، ديواها، سقف مانع حريق بوده و با درجه 2 ساعت مقاومت در برابر حريق باشد (مبحث 3 مقررات ملّی ساختمان)
تبصره: رعايت شرايط فوق الذكر برای اتاق تابلو برق، باطریها و دستگاه بـرق بـدون وقفـه مركـزی ساختمان نيز الزامی است.
خ) مولدهای برق اضطراری در ساختمانهای ويژه حياتی و بسيار زياد حساس بايد در فضای ايمـن و دارای ديوارها و سقفهای ايمن با رعايت اصل استحكام، نصب شوند. (مبحث 21 مقررات ملّی ساختمان)
بنا به دلايل زير از ژنراتور گازی كه در آن از شـبكه گـاز شـهری بـه عنـوان سـوخت نيروی محركه مولد برق اضطراری استفاده میشود فقط برای تأمين مصارف برق اضطراری و به غير از مصارف سيستمهای تأمين ايمنی میتوان استفاده كرد.
الف) مدت زمان راه اندازی ژنراتورهای گازی بيش از 15 ثانيه میباشد.
ب) احتمال قطع گاز شبكه شهری به دلايل ناخواسته وجود دارد.
مولد نیروی برق اضطراری به هنگام قطع برق شهر، از طريق تابلو و يـا كليـد تبـديل اتوماتيک (ATS) به شبكه توزيع برق اضطراری وصل و برق مورد نياز مصـارف اضـطراری را تـأمين مینمايد. كليدهای خودكار (اتوماتيک) با مكانيسـم موتـوری و يـا كليـدهای خودكـار مغناطيسـی (كنتاكتور) مورد استفاده در تابلو و يا كليد تبديل اتوماتيک (ATS) مذكور در سيستم نيـروی -TN S سهفاز و نيز كليد حفاظتی اصلی مدار خروجی برق ژنراتـور از نـوع چهـار پـل و بقيـه كليـدهای حفاظتی تابلو برق اصلی آن از نوع سهپل خواهند بود.
اجزای تابلو و يا كليد تبديل اتوماتيک (ATS) مولد نیروی برق اضطراری در سيستم نيروی C-TN سهفاز و نيز كليدهای حفاظتی اصلی مدار خروجی برق ژنراتور و تابلو بـرق اصـلی آن از نوع سهپل خواهند بود.
ترمينال نقطه خنثی (N) ژنراتور برق اضطرار سهفاز در سيستم نيروی C-TN، بايـد از طريق هادی عايقدار با حداقل سطح مقطع هادی اتصال زمين سيستم نيرو به ترمينال يـا شـينه اصلی اتصال زمين وصل شده و علاوه بر آن هادی حفاظتی-خنثی (PEN) نيز بايد به ترمينـال يـا شينه حفاظتی- خنثی (PEN) تابلو و يا كليد تبديل اتوماتيک مولد نیروی بـرق اضـطراری متصـل گردد.
بدنه دستگاه مولد نیروی برق اضطراری در سيستم نيروی C-TN نيـز بـه هـادی حفـاظتی-خنثی (PEN) تابلو و يا كليد تبديل اتوماتيک مولد نیروی برق اضطراری وصل میگردد.
ترمينال نقطه خنثی (N) ژنراتور برق اضطراری سه فـاز در سيسـتم نيـروی S-TN بايد از طريق هادی عايقدار با حداقل سطح مقطع برابر با سطح مقطع هادی اتصال زمـين سيسـتم نيرو مستقيماً به ترمينال يا شينه اصلی اتصال زمين وصل گردد. بدنه دستگاه نيز در ايـن سيسـتم نيرو از طريق هادی عايقدار با حداقل سطح مقطع برابر با سطح مقطع هادی اتصال زمين سيسـتم نيرو به عنوان هادی حفاظتی (PE) مستقيماً به ترمينال يا شينه اصلی اتصال زمين وصل میگردد.
