مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان؛ آسانسورها و پلکان برقی
مبحث ۱۵ شامل دو بخش است که در آن مقرراتی برای آسانسورها، پله‌های برقی و پیاده‌روهای متحرک وضع شده است. این مقررات متناسب با ترکیب جمعیت از نظر سنی و توانایی، همچنین متناسب با نوع کاربری ساختمان‌ها نوشته شده است.
آسانسورهای کششی و آسانسورهای هیدورلیک از انواع آسانسورهایی است که در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این آسانسورها برای حمل مسافر، صندلی چرخدار، برانکارد، تخت بیمارستانی، خودرو، بار و … استفاده می‌شود. در این مبحث برای هر کدام از آسانسورها الزامات، نحوه طراحی و مقررات استفاده از آن وضع شده است.
در بخش پله برقی از مبحث ۱۵ ، زاویه شیب، عرض و انتخاب پله برقی متناسب با تعداد نفرات و جمعیت ساختمان، با فرمول‌هایی ارائه شده است. تمامی موارد ایمنی در حین استفاده هم در مقررات این مبحث آورده شده است. زاویه شیب و سرت معمول و استاندارد پیاده‌روی متحرک هم شرح داده شده است.
در بخش پایانی، نمونه شناسنامه‌های اطلاعات فنی آسانسورها و پله برقی که باید توسط سازندگان این دستگاه‌ها تکمیل شود آورده شده است.
همچنین در مبحث پانزدهم، جداول ابعادی برای انتخاب ابعاد آسانسور، بر اساس استانداردهای ملی و بین المللی، موارد تکمیلی در خصوص جزئیات طراحی و علائم نقشه‌ها نیز گنجانیده شده است.
تغییرات ویرایش سوم مبحث ۱۵
در ویرایش سوم از مبحث ۱۵ ساختار کلی مبحث باز بینی شده است. برای بهبود محتوای آن، مطالب با جنبه آموزشی و غیر ضابطه‌ای، حذف شده و مطالب مربوط به پلکان برقی با پیاده‌رو متحرک در هم ادغام شده است. اشکالات ویرایشی مبحث نیز تا حدود بسیار زیادی رفع شده است. دیگر اصلاحاتی که در این ویرایش صورت گرفته، به شرح زیر است.
- ساده سازی مفاهیم و ضوابط متن مبحث تا حد امکان
- گسترش حوزه کاربرد و ساده سازی ضوابط و مقررات
- تکمیل بخش مربوط به آزمایش و تحویل‌گیری آسانسور و پلکان برقی
- تکمیل بخش مربوط به آسانسورهای هیدرولیکی
- هماهنگ‌سازی ضوابط و مقررات این مبحث با سایر مباحث مقررات ملی ساختمان
- خارج نمودن مطالب از جنبه توصیه‌ای به حالت ضابطه‌ای
- کاهش حداکثر ارتفاع مجاز برای احداث ساختمان بدون آسانسور
- تعیین متولی پاسخگو در صورت بروز هر گونه مشکل یا حادثه در هریک از مراحل طراحی، اجرا و بهره‌برداری از آسانسور
- تطابق و بروز رسانی مطالب و ضوابط مبحث با آخرین ضوابط سازمان ملی استاندارد ایران ( ISIRI) و استانداردهای معتبر بین‌المللی
- تدوین و تکمیل الزامات مدارک فنی آسانسور و پلکان برقی شامل دستورالعمل ایمنی، دستورالعمل بهره‌برداری، گواهی‌های بازرسی، تاییدیه‌های فنی، نقشه‌های اجرایی، پلاک و مشخصات سازنده و الزام به تحویل آن به مسئولین ساختمان
- بازنگری، اصلاح و تدقیق تصاویر، نمودارها و جداول
خلاصه بسیار مفید و مهم از مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان
*ایمنی در اجرای آسانسور و پله های برقی:
۱- طراحی و اجرای آسانسور در داخل دوربندی پلکانها ممنوع میباشد، همچنین درب آسانسورها نباید در مسیر راه خروج) از یک پلکان به پلکان دیگر (باز شود.(بند ۴-۱-۴-۳ نشریه ۱۱۲ سازمان برنامه و بودجه)
۲- ضروریست ایستگاه مشترک پلکان و آسانسور درپارکینگ و سایر طبقات به منظور جلوگیری از ورود دود و گازهای سمی ناشی ازحریق به دستگاه پلکان و آسانسور، توسط مصالح مقاوم در برابر حریق و دود دور بندی گردد.
۳- دیوارهای جانبی آسانسورخود ایستا و مقاوم در برابر حریق اجراء گردد.
(بند ۱۵-۲-۳-۳-۱ مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان )
۴- استفاده از داکت آسانسور جهت عبور لوله های آب، گاز، کابلهای برق، فاضلاب و هرگونه روزنه و دریچه به چاه آسانسور به غیر از درب ورودی به چاه غیر مجاز می باشد.
(بند ۱۵-۲-۳-۳-۵ مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان )
۵- موتورخانه آسانسور باید دارای اتاق مستقل با درب مجهز به قفل سوئیچی و پنجره باشد. ضمنا بر روی درب آن پنجره مشبک ۲*۲ سانتیمتر باشد.
۶–در نظر گرفتن سیستم ارتینگ برای آسانسور الزامیست. (بند ۱۵-۲-۷-۲۹ مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان )
۷- نصب کفپوش لاستیکی به ضخامت حداقل ۶ میلیمتر و به ابعاد مناسب بصورت ثابت مقابل تابلو کنترل آسانسور ضروریست. (بند ۴-۱۰-۴-۶ نشریه ۱۱۲ سازمان برنامه و بودجه)
۸-دستورالعمل نحوه عملکرد سیستم آسانسور در اتاقک نصب گردد.
۹- کابل تغذیه برق آسانسور می بایست مستقل باشد تا چنانچه بر اثر بروز هرگونه حادثه احتمالی و قطع جریان برق قسمتهای مختلف، سیستم برق آسانسور همچنان برقرار و فعال باشد.
(بند ۱۵-۲-۸-۳ مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان )
۱۰ -چاه آسانسور به عنوان یک کانال هوائی عمل می کند لذا راهروی طبقات باید توسط درهای ضد حریق محفوظ گردد تا از نفوذ دود و آتش به چاه آسانسور و عمل نمودن چاه آسانسور به عنوان دودکش جلوگیری شود. (بند ۱۵-۲-۸-۲ مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان)
۱۱- نصب علائم ایمنی بمنظور پیشگیری از سقوط افراد به داخل چاه آسانسور و پله برقی ضرروی میباشد.
۱۲- نصب علائم راهنمای آسانسور و پله برقی در مکانهای مناسب بنحوی که در تمامی ساعات شبانه روز و با قطع برق بسهولت قابل رویت و تشخیص باشد.
۱۳- آسانسورها و پله های برقی می بایست علاوه بر اتصال به شبکه برق شهری به ژنراتور برق اضطراری نیز متصل گردند تا در صورت قطع برق از شبکه شهری، ژنراتور برق مورد نیاز آسانسورها و پله های برقی را تامین نماید. (بند ۱۵-۲-۹ مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان )
۱۴- فضای موتورخانه آسانسور می بایست به اندازه ای در نظر گرفته شده باشد که امکان جای دادن کلیه تجهیزات مربوط به آسانسور و همچنین تردد ایمن افراد مسئول جهت تعمیرات احتمالی را دارا باشد.
(بند ۱۵-۲-۳-۵-۱مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان )
۱۵- استفاده از دیوارهای کاذب یا غیر مقاوم در برابر حریق جهت ساخت اتاقک آسانسور اکیدا ممنوع میباشد.
۱۶- اخذ گواهی ایمنی کیفیت از اداره استاندارد یا شرکت بازرسی و کنترل کیفیت یا مراجع ذیصلاح به هنگام اتمام کار ضروریست و ارائه تصویر گواهی اخذ شده به سازمان آتش نشانی جهت ثبت در سوابق الزامیست.
۱۷- انبارکردن و گذاشتن هر نوع مواد قابل اشتعال یا غیر قابل اشتعال درچاه آسانسور ، موتورخانه و یا چاهک آسانسور ممنوع است. (بند ۱۵-۲-۸-۸ مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان)
۱۸- در نظر گرفتن تجهیزات کامل ایمنی آسانسور (از قبیل گاورنر، پاراشوت، میکروسوئیچ های کنترل کننده)
۱۹- استفاده از آسانسور در زمان آتش سوزی ممنوع بوده و بایستی متن زیر در داخل کابین آسانسور جهت استفاده کنندگان نصب گردد ( در زمان آتش سوزی به هیچ عنوان از آسانسور استفاده ننمایید)
۲۰- توصیه می شود آسانسور در مواقع حریق فقط در اختیار افراد ذیصلاح یا آتش نشان ها قرارگیرد تا بتوانند با راندمان بیشتر عملیات تخلیه را انجام دهند. (بند ۱۵-۲-۸ مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان )
۲۱- نصب خاموش کننده دستی مناسب، مطابق نظر کارشناسان سازمان آتش نشانی در موتورخانه آسانسور
۲۲- کابین آسانسور مجهز به آیفون، زنگ خطر، تهویه و سنسور هدایت کابین تا مقابل طبقات در صورت قطع برق باشد.
۲۳- رعایت مبحث ۱۵ مقرارت ملی ساختمان دراین خصوص الزامی میباشد.
مواد آزمون ورود به حرفه مهندسان رشته ترافیک
مواد آزمون ورود به حرفه مهندسان رشته تاسیسات برقی
مواد آزمون ورود به حرفه مهندسان رشته معماری
مواد آزمون ورود به حرفه مهندسان رشته نقشه برداری
مواد آزمون ورود به حرفه مهندسان رشته شهرسازی
