مقدمه
یازده سال پس ازآن، درسال 1882 میلادی ( 1261هجری شمسی ) توماس ادیسون نخستین موسسه برق تجاری خود را برای تامین روشنایی در یکی از خیابانهای نیویورک افتتاح کرد
بیان دو واقعه مهم بالا برای درک رابطه زمانی بین تاریخ پیدایش صنعت برق در جهان و در ایران خالی از فایده نیست . چنانکه خواهدآمد ، اولین مولد برق در ایران ، سه سال بعد از موسسه برق توماس ادیسون به کارافتاد.
با وجود آن که در تهران به علت وسعت شهر و موقعیت سیاسی و اجتماعی آن ، سرمایه گذاری دولتی در کار برق رسانی پیش از همه شهرهای دیگر آغاز شد ، بخش خصوصی هم در امور برق رسانی در تهران فعالیت قابل توجهی داشت به نحوی که در سال 1341 یعنی سال تاسیس سازمان برق ایران تعداد شرکتهای خصوصی که هر یک در بخشی از شهرتهران فعالیت داشتند به 32 شرکت رسیده بود
دراین برنامه بنابر توصیه کارشناسان خارجی و داخلی، برای توسعه تاسیسات برق چهار حوزه فعالیت به شرح زیرمنظور گردید
– منطقه خوزستان
– منطقه تهران
– شهرهای بزرگ
– شهرهای کوچک
بدین ترتیب می توان گفت که اندیشه فراتر رفتن از محدوده هر شهر درکار توسعه صنعت برق،در برنامه دوم شکل گرفت. شروع به کار احداث نیروگاههای برق آبی مهم کشور شامل سد دز (با ظرفیت اولیه 130 مگاوات ) ، سد کرج (با ظرفیت 91 مگاوات ) و سد سفیدرود (با ظرفیت اولیه 35 مگاوات) همچنین نیروگاه حرارتی طرشت (به قدرت 50مگاوات)ازدستاوردهای این دوره است
در این برنامه که 5/5 سال به طول انجا مید(تاآخرسال 1346)،در مجموع،مبلغ 21میلیارد ریال در صنعت برق هزینه گردید که به طورکلی سه بخش را در بر می گرفت
تامین برق مراکز عمده مصرف شامل شهرهای تهران، اصفهان، شیراز، مشهد، تبریز،رشت –
همدان و ساری
تامین برق 17 شهر متوسط کشورشامل شهرهای آمل،چالوس،اردبیل،مراغه، لاهیجان،ارومیه، یزد –
بهشهر، بوشهر، قزوین ،کرج، بابلسر وکرمانشاه
تامین برق شهرهای کوچک –
در همین برنامه ، تشکیل سازمان برقایران به منظور اشراف کلی واعمال مدیریت بر برنامه ریزی و اجرای طرحهای تولید وایجا د موسسات تولید ، انتقال و توزیع برق و هدایت سرمایه گذاریها دربخش برق پیشبینی شده بود این سازمان درتاریخ 13دی ماه1341 رسما” تشکیل یافت و تا پایان سال 1344 که عملا” دروزارت آب وبرق ادغام شد به انجام وظایف خود ادامه داد
تهیه و اجرای برنامه ها و طرحهای تولید و انتقال نیرو به منظور تاسیس مراکز تولید برق منطقه ای –
و ایجادشبکه های فشار قوی سراسر کشور
اداره تاسیسات برق که بهم وجب بند بالا ایجاد می شود و بهره برداری از آنها –
نظارت بر نحوه استفاده ازنیروی برق –
سازمان برق ایران در سال 1344 به عنوان واحد برق در وزارت آب وبرق ادغام شد، وسازمانهای دیگری هم که تاآن زمان به توسط سازمان برنامه ، سازمان برق ایران یا به نحو دیگر به وجود آمده بودند تحت پوشش نظارتی وزارت آب و برق قرارگرفتند
در آذر ماه همین سال اساسنامه شرکتهای برق منطقه ای تدوین شد و بدینترتیب تعداد 10 شرکت برق منطقه ای ( علاوه برسازمان آب و برق خوزستان که از سال 1339 ایجاد شده بود ) تشکیل یافت که عبارت بودند از شرکتهای برق منطقه ای ( تهران ) ، ( اصفهان ) ، ( خراسان ) ، ( آذربایجان ) ، (فارس) ، (مازندران) ، (گیلان) ، (جنوب شرقی ایران) ، (کرمانشاهان) و (همدان و کردستان)
با تشکیل شرکتهای برق منطقه ای ، صنعت برق کشور صورتی سازمان یافته و منسجم به خود گرفت. حوزه های زیرپوشش این شرکتها در ابتدا تمامی مساحت کشور را شامل نمی شد و نوعا” از تقسیمات کشوری نیز پیروی نمی کرد تعداد و حوزه های جغرافیایی شرکتهای برق منطقه ای با گذشت زمان مشمول اصلاحاتی گردید به طوری که درحال حاضر تعداد آنها به 16 می رسد و در مجموع تمامی کشور را پوشش می دهند
در طی این برنامه ، مسئولیت برق نزدیک به 190 شهر کشور بر عهده وزارت آب و برق قرار گرفت . برق مورد نیاز شهرهای کوچک ، شهرکها و تعدادی ازروستاهای برقدار به توسط بخش خصوصی و یازیرنظر و بامدیریت شهرداریها تامین میشد.تعداد روستاهای برقدار کشور از 148 روستا درآغاز برنامه ، به 491 روستا درپایانسال 1351 رسید
برق وزارت نیرو رانیز برعهده دارد و هدفها وظایف زیر را دنبال میکند
تهیه و تدوین و پیشنهاد استراتژیها و سیاستها و برنامه های برق کشور –
برنامه ریزی ، نظارت ، کنترل وهدایت برق کشور –
ایجاد هماهنگی و نظارت بر شبکه سراسری برق –
برنامه ریزی ونظارت بر مصارف مختلف برق کشور –
حفظ یکپارچگی و پایداری شبکه سراسری برق کشور –
برنامه پنجم عمرانی از این سال آغاز شد و تا پایانسال 1356 ادامه یافت سیاستهای زیر بر اجرای برنامه ای صنعت برق در این برنامه حاکم بود
احداث واحدهای بزرگ حرارتی در شمال و جنوب کشور به لحاظ دسترسی آسانتر بهمنابع –
سوخت و سواحل دریا
ایجاد سد بر روی رودخانه های بزرگ</fon
برای اشنایی با کتاب برقکار صنعتی درجه 2 اینجا کلیک کنید.
برای آشنایی با دوره آموزش نقشه کشی برق صنعتی eplan electric p8 اینجا کلیک کنید.