کتاب حقوق شهر و شهرسازی

کتاب حقوق شهر و شهرسازی

ویژه‌ی آزمون‌های نظام مهندسی رشته‌ شهرسازی

کتاب حقوق شهر و شهرسازی بر اساس آخرین تغییرات و اصلاحات قوانین و مقررات شهر و شهرسازی

جهت استفاده داوطلبان و شرکت‌کنندگان آزمون‌های شهرسازی، اساتید و دانشجویان رشته‌های شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری، مهندسان مشاور شهرسازی و کنشگران و ذی‌نفعان مدیریت شهری می‌باشد.

محتوای کتاب شامل

تعاریف، مفاهیم و اصطلاحات

تشکیلات شهرسازی و معماری مدیریت شهری و شهرسازی

انواع طرح‌های توسعه شهری محدوده‌ها و حریم شهری

تقسیمات کالبدی شهرها کاربری‌های اراضی شهری

تراکم‌های شهری و شهرسازی آماده‌سازی اراضی شهری

تفکیک و پروانه‌های ساختمانی شهر و شهرداری

مسکن شهرسازی و آپارتمان‌ها

حقوق شهروندی به انضمام قوانین و مقررات مربوطه    

فهرست مطالب کتاب حقوق شهر و شهرسازی:

مقدمه

فصل اول / تعاریف، مفاهیم و اصطلاحات

۵-۱-تعاریف و مفاهیم شهر و شهرسازی

۵-۲-اصطلاحات اداری

۵-۳-مفاهیم حق، حقوق و قانون

فصل دوم / تشکیلات شهرسازی و معماری ایران

۲-۱-تأسیس وزارت آبادانی و مسكن

۲-۲-تغيير نام وزارت آبادانی و مسكن

۲-۳-تأسیس سازمان عمران اراضی

۲-۴-تأسیس سازمان زمين شهری

۲-۵-تشکیل وزارت راه و شهرسازی

۲-۶-تأسیس شورای‌عالی شهرسازی و معماري ايران

۲-۷-وظایف شورای عالی شهرسازی و معماری ايران

۲-۸-قانون تأسيس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، مصوب ۲۲/۱۲/۱۳۵۱. ۲۲

فصل سوم / مدیریت شهری و شهرسازی

۳-۱-پیشینه مدیریت شهری در ایران

۳-۲-تحولات شهرسازی معاصر ایران

۳-۳-عناصر مدیریت شهری در سطح ملی

۱-وزارت کشور

۲-سازمان شهرداری‌های كشور

۳-وزارت راه و شهرسازی

۴-رابطه وزارت راه و شهرسازی با شهرداری‌ها

۵-شورای عالی شهرسازی و معماری ايران

۶-سازمان برنامه و بودجه

۷-مجلس شورای اسلامی

۸-هيأت دولت

۳-۴-عناصر مدیریت شهری در سطح محلی

۳-۴-۱-شهرداری

• رئوس وظایف شهرداری‌ها بر اساس ماده۵۵ قانون شهرداری‌ها ‌مصوب ۱۳۳۴.
• وظایف شهرسازی شهرداری‌ها
• درجه شهرداری‌های ایران
• عوامل مؤثر بر ضعف عملکرد شهرداری‌ها

۳-۴-۲-شورای اسلامی شهر

• وظایف شورای شهر

۳-۴-۳-استانداری

۱-وظايف معاونت امور عمرانی استانداری

۲-وظايف دفتر فنی، معاونت امور عمرانی استانداری‌ها

۳-وظايف دفتر امور شهری معاونت امور عمرانی استانداری‌ها

۳-۴-۴-اداره کل راه و شهرسازی استان

۳-۴-۴-۱-وظايف اداره کل راه و شهرسازی استان

۳-۴-۵-شورای شهرسازی استان

۳-۴-۶-شورای مسکن استان

۳-۴-۷-سایر عناصر مؤثر در مدیریت شهری

۳-۵-قانون تعاريف و ضوابط تقسيمات کشوری، مصوب ۱۵/۰۴/۱۳۶

۳-۶-آيين‌نامه اجرائی قانون تعاريف و ضوابط تقسيمات کشوری، مصوب ۲۲/۰۷/۱۳۶۳

فصل چهارم / انواع طرح‌های توسعه

۴-۱-طرح جامع سرزمين

۴-۲-طرح آمایش سرزمین

۴-۲-۱-اهداف کلی طرح آمایش سرزمین در رابطه با جامعه شهری

۴-۳-طرح كالبدی (ملی و منطقه‌ای)

۴-۴-طرح توسعه و عمران (جامع) ناحيه‌ای

۴-۵-طرح توسعه و عمران شهر و حوزه نفوذ

۴-۶-طرح‌های منطقه شهری

۴-۷-طرح جامع شهرستان

۴-۸-طرح‌ جامع شهری

۴-۸-۱-ویژگی‌های اساسی طرح جامع شهری

۴-۹-طرح‌های تفصيلی

۴-۹-۱-ضرورت تهیه طرح‌های تفصیلی

۴-۹-۲-اهداف طرح‌های تفصیلی

۴-۹-۳-تهيه طرح‌های تفصيلي

۴-۱۰-طرح‌های سيال شهری

۴-۱۱-طرح‌های موضوعی

۴-۱۲-طرح‌های موضعی

۴-۱۳-طرح‌های هادی شهری

۴-۱۳-۱-اهداف طرح‌های هادی شهری

۴-۱۳-۲-تهيه طرح‌های هادی شهری

۴-۱۴-طرح شهرهای جديد

۴-۱۵-طرح شهرك‌های مسكونی

۴-۱۶-طرح جزئيات شهرسازی

۴-۱۷-طرح‌های ويژه

۴-۱۸-طرح‌های روان‌بخشی

۴-۱۹-طرح‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده

۴-۲۰-طرح‌های مرمت و احياء

۴-۲۱-طرح هادی روستا

۴-۲۲-طرح ساماندهی فضا و سكونتگاه‌های روستايی

فصل پنجم / محدوده و حریم

۵-۱-اقدامات شهرداری در حریم شهر

۵-۲-قانون تعاريف محدوده و حريم شهر، روستا و شهرك و نحوه تعيين آنها، مصوب ۱۴/۱۰/۱۳۸۴

۵-۳-دستورالعمل اجرايی قانون تعاريف محدوده و حريم شهر، روستا

۵-۴-آيين‌نامه استفاده از اراضی، احداث بنا و تأسيسات در خارج از حريم شهرها

۵-۵-ضوابط حفظ حريم و اراضی مجاور راه‌ها در محـدوده استحفاظـی و حـريم شهرها، مصوب ۰۱/۰۳/۱۳۶۸

۵-۶-آيـيـن‌نـامه مـربـوط به بستر و حريم رودخانـه‌ها، مصوب ۱۱/۰۸/۱۳۷۹

۵-۷-موادی از حریم خطوط هوایی انتقال و توزیـع نیـروی بـرق، مصوب ۳۰/۰۱/۱۳۹۴

۵-۸-موادی از قانون تعيين حريم حفاظتی- امنيتـی اماكن و تـأسيسات كـشور، مصوب ۱۹/۰۵/۱۳۹۳

۵-۹-دستورالعمل نحوه مدیریت یکپارچه کاربری زمین و فضا و پایش تغییرات آن در حریم کلان‌شهرها و شهرها

فصل ششم / تقسیمات کالبدی

۶-۱-نظام سلسله مراتب شهری

۶-۱-۱-محله

۶-۱-۲-ناحيه

۶-۱-۳-منطقه

۶-۲-محله‌بندی و منطقه‌بندی شهری، ابلاغیه شماره ۱۵۶۹۴۲ مورخه ۲۳/۱۱/۱۳۹۵

۶-۲-۱-دستورالعمل محله‌بندی و منطقه‌بندی شهری

فصل هفتم / کاربری‌های اراضی شهری

۷-۱-کاربری‌های اراضی شهری

۷-۱-۲-مفاهیم و اصول منطقه‌بندی کاربری‌ها

۷-۱-۳-منطقه‌بندی کاربری‌ها

۷-۱-۴-منطقه‌بندی ارتفاعی

۷-۱-۵-دسته‌بندی کاربری‌های اراضی

۷-۱-۶-دسته‌بندي زمين‌هاي بایر

۷-۱-۷-مناطق شناور

۷-۱-۸-طبقه‌بندی کاربری‌های شهری

۷-۱-۹-حوزه‌بندی کاربری‌های شهری

• اهداف حوزه‌بندی شهری
• انواع حوزه‌بندی شهری

۷-۱-۱۰-برنامه‌ریزی كاربری اراضی شهری

۷-۱-۱۱-ارزیابی کاربری‌ها

۷-۱-۱۲-معیارهای فضایی كاربری زمین

۷-۱-۱۳-مکان‌یابی کاربری‌های شهری

۷-۱-۱۴-معیارهای منطقه‌بندی مسكونی

• مکان‌یابی کاربری‌های مسکونی
• اهداف اساسی كنترل كاربری مسكونی

۷-۱-۱۵-معیارهای منطقه‌بندی تجاری

۷-۱-۱۶-معیارهای منطقه‌بندی صنعتی

• مکان‌یابی کاربری‌های صنعتی

۷-۱-۱۷-مکان‌یابی کاربری‌های مراكز كار

۷-۱-۱۸-مکان‌یابی کاربری‌های اوقات فراغت

۷-۱-۱۹-انواع كاربري‌هاي شهري

۷-۲-کاربری‌های فضای سبز

۷-۲-۱-تعاريف و اصطلاحات فضاي سبز

۷-۲-۲-کارکردهای فضاهاي سبز

۷-۲-۳-رفيوژهای فضای سبز

۷-۲-۴-فضاهای سبز شهری

۷-۲-۵-سرانه فضاهای سبز

۷-۲-۶-مکان‌یابی فضاهای سبز

۷-۳-کاربری‌های صنعتی

۷-۳-۱-تعاریف و مفاهیم مرتبط با صنعت و خدمات شهری

۷-۳-۲-صنایع و آلودگی‌های محیطی

۷-۳-۳-اصول و مباني منطقه‌بندی صنعتي

۷-۴-آیین‌نامه اجرایی ماده۱ قانون اصلاح لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها، مصوب ۲۰/۰۴/۱۳۸۸

۷-۵-موادی از قانون حفظ کاربری اراضـی زراعـی و بــاغ‌هــا، مصوب ۳۱/۰۳/۱۳۷۴

۷-۶-مـوادی از آييـن‌نـامـه اجـرايی قـانـون اصـلاح قانـون حـفـظ كاربری اراضی زراعی و باغ‌ها، مصوب ۰۲/۰۳/۱۳۸۶

۷-۷-آیین‌نامه استقرار مدارس و مراکز غیردولتی در مناطق، نواحی و محلات مختلف، مصوب ۱۵/۱۲/۱۳۹۷

فصل هشتم / تراکم‌های شهری

۸-۱-تراکم و نظام کالبدی شهر

۸-۱-۲-قوانين و مقررات زونينگ

۸-۱-۳-تعاریف و مفاهیم تراکم

۱-سطح زمين Land Area (A)

۲-سطح اشغال ساختمان (Building Area)

۳-سطح زيربنا (Floor Area)

۴-ضريب سطح زيربنا (يا تراكم ساختماني) (FAR)

۵-فضای باز (OS)

۶-فضای باز غيرسرپوشيده

۷-فضای باز سرپوشيده (COS)

۸-ضريب فضای باز (OSR)

۹-فضای باز مفيد (LS)

۱۰-ضريب فضای باز مفيد (LSR)

۱۱-فضاي تفريحی (RS)

۱۲-ضريب فضای تفريحی (RSR)

۱۳-فضای پاركينگ ساکنان (OCS)

۱۴-ضريب پاركينگ ساکنان (OCR)

۱۵-فضای پاركينگ كل (TCS)

۱۶-ضريب پاركينگ كل (TCR)

۸-۱-۴-انواع تراکم

۱-تراكم جمعيتی (Population Density، GRD=Gross Residential Density)

۲-تراكم كلی مسكونی (Total Residential Density)

۳-تراكم ناخالص مسكونی (Gross Residential Density)

۴-تراكم خالص مسكوني (NRD=Net Residential Density)

۵-تراكم مسكونی

۶-تراكم ساختمانی (Construction FAR=Floor Area Ratio)

۸-۱-۵-روش‌های كنترل تراكم

۸-۲-منطقه‌بندی

۸-۲-۱-منطقه‌بندی تراكمی

۸-۲-۲-منطقه‌بندی ارتفاعی

۸-۲-۳-منطقه‌بندی کاربری

۸-۲-۴-رویکرد برنامه‌ای

۸-۲-۵-متغيرهای كنترل تراكم مطلوب

۸-۲-۶-رابطه بين قيمت و تراكم

۸-۳-سرانه كاربری‌های شهری

۸-۳-۱-سرانه‌های مسکونی

۸-۳-۲-سرانه‌های فضاي سبز

۸-۳-۳-سرانه‌های فرهنگی

۸-۳-۴-سرانه‌های حمل و نقل

۸-۳-۵-سرانه‌های صنعتی

۸-۳-۶-سرانه‌های تجاری

۸-۳-۷-سرانه‌های آموزشي

۸-۳-۸-سرانه‌های بهداشتی درمانی

۸-۳-۹-سرانه‌های اداری

۸-۴-آستانه خدماتی کاربری‌ها

۸-۴-۱-كودكستان

۸-۴-۲-دبستان

۸-۴-۳-مدرسه راهنمايی

۸-۴-۴-مدارس فنی

۸-۴-۵-مدارس متوسطه

۸-۴-۶-بيمارستان

۸-۴-۷-ميادین ورزشی

۸-۴-۸-پارك‌های عمومی و تفريحی

۸-۴-۹-کتابخانه و موزه

۸-۴-۱۰-تأسيسات بهداشتی (كشتارگاه)

فصل نهم / آماده‌سازی اراضی شهری

۹-۱-آماده‌سازی زمین

۹-۱-۱-سابقه طرح‌های آماده‌سازی

۹-۱-۲-ضرورت تهیه طرح‌های آماده‌سازی

۹-۱-۳-اصلی‌ترین هدف طرح‌های آماده‌سازی

۹-۱-۴-اهداف راهبردی طرح‌های آماده‌سازی زمین

۹-۱-۵-مطالعات مکانیابی(طرح‌های آماده‌سازی)

۹-۱-۶-تهیه طرح‌های آماده‌سازی

۹-۱-۷-محتوای طرح‌های آماده‌سازی

۹-۱-۸-طرح آماده‌سازي زمين

۹-۱-۹-پروژه‌های آماده‌سازی

۹-۲-موادی از قانون اراضی شهری، مصوب ۲۷/۱۲/۱۳۶۰

۹-۳-موادی از قانون زمین شهری، مصوب ۲۲/۰۶/۱۳۶۶

۹-۴-موادی از آیین‌نامه اجرایی قـانــون زمـیـن شـهـری، مصوب ۱۵/۰۴/۱۳۶۷

فصل دهم / تفکیک، افراز و پروانه‌های ساختمانی

۱۰-۱-تفکیک اراضی

۱۰-۱-۱-تعاریف تفکیک

۱۰-۱-۲-اهمیت كنترل تفكيك اراضي

۱۰-۱-۳-تفکیک اراضی شهری

۱۰-۱-۴-اهداف تفکیک زمین

۱۰-۱-۵-عوامل مؤثر در تفكيك اراضی

۱۰-۱-۶-ضوابط و مقررات تفکیک

۱۰-۱-۷-پیشینه تفكيك اراضي

۱۰-۱-۸-تفكيك اراضي و کاربری‌ها

۱۰-۲-الگوهای تفکیک

۱۰-۲-۱-الگوی تفکیک سنتی و مرسوم:

۱۰-۲-۲-الگوی تفکیک خوشه‌ای

۱۰-۲-۳-الگوی توسعه واحدهاي برنامه‌ريزي شده

۱۰-۲-۴-اشکال و شیوه‌های تفکیک زمین

۱۰-۲-۵-معابر حاصل از تفكيك

۱۰-۲-۶-مراحل تفكيك زمين

۱۰-۲-۷-مراحل اداري تفكيك زمين

۱۰-۲-۸-آيين‌نامه تفكيك اراضي

۱۰-۲-۹-مرجع تأیید نقشههای تفکیک اراضی

۱۰-۲-۱۰-تفکیک اعیان

۱۰-۲-۱۱-تفاوت افراز و تفكيك

۱۰-۳-پروانه و شناسنامه‌های ساختماني

۱۰-۳-۱-اهداف صدور پروانه ساختماني

۱۰-۳-۲-طرح جامع و ضوابط پروانه ساختمانی

۱۰-۳-۳-تعيين ضوابط و مقررات حاكم بر ملك

۱۰-۳-۴-استعلام از سازمان‌هاي ذيربط

۱۰-۳-۵-مراحل صدور پروانه ساختماني

۱۰-۳-۶-مرجع صدور پروانه‌های ساختمانی

۱۰-۳-۷-بازديد مأمور فنی از ملك

۱۰-۳-۸-اعتبار پروانه‌های ساختمانی

۱۰-۴-عدم خلاف و پايان ‌کار ساختمان

۱۰-۴-۱-شناسنامه ساختمان

۱۰-۵-تخلفات ساختماني

۱۰-۵-۱-مصاديق تخلفات ساختمانی

۱۰-۵-۲-تخلفات مطابق ضوابط

۱۰-۵-۳-تخلفات خارج از ضوابط

۱۰-۵-۴-نحوه اطلاع از تخلفات ساختماني

۱۰-۵-۵-مراحل رسيدگي به تخلفات ساختماني

۱۰-۶-اصـلاح روش‌هـای صـدور پـروانـه ســاختمـان، گـواهـی عـدم خـلاف و پایان‌کار ساختمان در شهرداری‌ها

۱۰-۷-نحوه صدور پروانه ساختمانی

۱۰-۸-دستورالعمل صدور شناسنامه فنی ساختمان، ابلاغیه ۲۱/۰۶/۱۳۹۵

۱۰-۹-دستورالعمل تفکیک آپارتمان‌ها، مصوب ۲۰/۰۵/۱۳۸۲

فصل یازدهم / قوانین و مقررات شهرداری‌ها

۱۱-۱-موادی از قانون شهرداري‌ها، مصوب ۱۱/۰۴/۱۳۳۴

۱۱-۲-مــوادی از قــانـــون نوسازي و عمران شهري، مصوب ۰۷/۰۹/۱۳۴۷‌

۱۱-۳-لايحة قانوني نحوة خريد و تملك اراضي و املاك براي اجراي برنامه‌هاي عمومي‌، عمراني و نظامي دولت، مصوب ۱۷/۱۱/۱۳۵۸

۱۱-۴-قانون تعيين وضعيت املاک واقع در طرح‌هاي دولتي و شهرداري‌ها، مصوب ۲۹/۰۸/۱۳۶۷

۱۱-۵-قانون نحوه تقويم ابنيه‌، املاك و اراضي مورد نياز شهرداري‌ها، مصوب ۲۸/۰۸/۱۳۷۰

۱۱-۶-قانون درآمد پایدار و هزینه شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، مصوب ۰۱/۰۴/۱۴۰۱

۱۱-۷-ضـوابط و مقـررات ارتقاءکيفي سيما و منظر شهري

فصل دوازدهم / قوانین و مقررات مسکن و آپارتمان‌ها

۱۲-۱-مـوادی از قـانـون سامـاندهـی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، مصوب ۲۵/۰۲/۱۳۸۷

۱۲-۲-قانون پیش فروش ساختمان، مصوب ۱۲/۱۰/۱۳۸۹

۱۲-۳-آیین‌نامه اجرایی قانون پیش فروش ساختمان، مصوب ۰۷/۰۳/۱۳۹۳

۱۲-۴-قانون جهش تولید مسکن، مصوب ۱۷/۰۵/۱۴۰۰

۱۲-۵-موادی از قانون تملك آپارتمان‌ها، مصوب ۱۶/۱۲/۱۳۴۳

۱۲-۶-موادی از آیين‌نامه اجرایی قانون تملك آپارتمان‌ها، مصوب ۰۸/۰۲/۱۳۴۷

فصل سیزدهم / قوانین حاکمیتی

۱۳-۱-اصولی از قانون اساسی، مصوب ۱۳۵۸

۱۳-۲-موادی از قانون مدنی، مصوب ۱۸/۰۲/۱۳۰۷

۱۳-۳-موادی از قانون مجازات اسلامی، مصوب ۰۱/۰۲/۱۳۹۲

۱۳-۴-قـــانـــون مجــازات اســلامــی تعزيرات و مجازات‌هاي بازدارنده، مصوب ۰۲/۰۳/۱۳۷۵

فصل چهاردهم / حقوق شهروندان

۱۴-۱-منشور حقوق شهروندی

۱۴-۲-حقوق شهروندی در نظام اداری، مصوب ۹/۱۱/۱۳۹۵شورای‌عالی اداری

کلیدواژه منابع و مأخذ

کتاب حقوق شهر و شهرسازی