رله بوخهلتس:
بوخهلتس یک ابزار حفاظتی است که بر اساس تولید غیر عادی گاز در داخل ترانسفورماتور به هنگام وقوع خطاهای الکتریکی کار میکند. این گاز به قسمتهای بالایی ترانسفورماتور یا کنسرواتور جریان مییابند.
اگر در حین عبور گاز به سمت کنسرواتور یک جابجایی شدید وآشفتگی جریان روغن به علت فشار گازها در مسیر لوله کشی مخزن به کنسرواتور ایجاد شود مدار قطع (تریپ) رله بوخهلتس فعال میگردد.
همچنین گازها میتواند در نتیجه تخلیه جزئی ناشی از ضعف عایقی به تدریج تولید گردد در این حالت نیز گازها در حرکت خود به سمت کنسرواتور در محفظه بالایی بوخهلتس جمع میشوند وسبب ایجاد سیگنال آلارم میگردند.
خطاهایی که سبب به کار انداختن رله بوخهلتس میشود عبارتند از:
1-جرقه بین قسمتهای زیر فشار و هسته ترانسفور ماتور
2- اتصال زمین
3- اتصال حلقه وکلاف
4- قطع شدن در یک فاز
5- سوختن آهن
6- چکه کردن روغن از ظرف روغن و یا از لولههای ارتباطی
محل نصب رله بوخهلتس در لوله رابط بین ترانسفورماتور وظرف انبساط روغن میباشد .
رله دیفرانسیل
رله دیفرانسیل حفاظت اصلی ترانسفورماتور را بر اساس مقایسه جریانهای طرفین آن به عهده داشته وعملکرد آن ناشی از عوامل زیر میباشد.
- اتصالی در داخل ترانسفورماتور (نظیر اتصال فاز به فاز- اتصال حلقه و یا اتصال بین سیم پیچهای اولیه و ثانویه)
- اتصالی درخارج ترانسفورماتور براثر عوامل خارجی درمحدوده حفاظت رله یعنی بین CTهای طرفین.
- حالتهای کاذب ناشی از اشکال درCT یا مدارات مربوطه.
طرز کار این رله به این شرح است که مقایسه جریانهای قبل و بعد از ترانسفورماتورها توسط ترانسفورماتورهای جریان انجام میشود.
این ترانسفورماتورهای جریان باید دارای جریان زکوندر (ثانویه) برابر (معمولا 5آمپر) و منحنی مغناطیسی برابر باشند و طوری مخالف یکدیگر بسته شوند که در حالت عادی و نرمال جریانهای زکوندر همدیگر را خنثی کرده و رله بدون جریان باشد .
اگر این برابری جریان در دو طرف محدوده حفاظت شده در اثر یک اتصالی از بین برود تفاوت جریانهای دو ترانسفورماتور جریان از مدار رله عبور کرده و باعث تحریک آن میشود که مستقیم یا غیر مستقیم سبب قطع کلید شبکه میگردد .
رله دیفرانسیل فقط محدوده داخل خود را حفاظت میکند و از این جهت از آن بیشتر برای حفاظت ترانسفورماتورها- ژنراتورها و موتورهای فشار قوی و شین ها استفاده میشود .
رله دیفرانسیلی که برای حفاظت ترانسفورماتور بکار برده میشود نباید دارای حساسیت زیاد باشد زیرا در ترانسفورماتورهای سالم نیز اغلب تفاوت جریانی در دو طرف سیم پیچی زکوندر ترانسفورماتور جریان ظاهر میشود .این تفاوت جریان اولا توسط جریان مغناطیسی (جریان بدون بار) و در ثانی توسط برابر نبودن منحنی مغناطیسی ترانسفورماتورهای جریانی که دو طرف ترانسفورماتور نصب شده است مخصوصا در جریان خیلی زیاد ایجاد میشود .
E/F PROT TRIP
هرگاه ترانس دچار اشکال شود و اتصال زمین گردد و فرمان قطع به بریکر داده شود این آلارم ظاهر میگردد.
اتصال زمین یا اتصال بدنه در ترانسفورماتورهای روغنی ,ابتدا در اثر تخلیه الکتریکی و سرانجام در اثر جرقه وقوس الکتریکی بوجود میآید . جرقه و تخلیه الکتریکی , اول باعث تجزیه روغن میشود و در ثانی تولید گاز در داخل روغن میکند .
از نظر الکتریکی اتصال زمین ترانسفورماتور مثل هر اتصال زمین دیگری سبب تغییر پیدا کردن ولتاژ فازها و در نتیجه جابجا شدن نقطه صفر ستاره در سیستم سه فازه میشود و شدت آن اولا بستگی به ولتاژ سیم پیچی که اتصال زمین پیدا کرده است و در ثانی بستگی به محل اتصالی شده دارد.
برای تشخیص اتصال زمین ترانسفورماتور و حفاظت آن در مقابل خطاهایی که اتصال زمین بوجود میآورد سه روش موجود است که عبارتند از :
- مراقبت روغن توسط رله بوخهلتس
- رله دیفرانسیل
- سنجش جریان زمین
عوامل و خطاهایی که از خارج ترانسفورماتور را تهدید میکند عبارتست از:
- اتصالی در شبکه( بخصوص اتصال شین)
- اضافه بار
- ازدیاد ولتاز در اثر موج سیار
OVER FLUX PROT
این رله OVER FLUX (رله افزایش شار مغناطیسی) بر اثر افزایش بیش از حد شار مغناطیسی ترانسفورماتور ناشی از تغیر نسبت ولتاژ به فرکانس عمل میکند.
ZERO VOLTAG
این رله در مواقعی که ولتاژ ترانسفورماتور صفر شود بریکرهای دو طرف ترانسفورماتور را باز میکند.
OVER FLUX PROT
این رله OVER FLUX (رله افزایش شار مغناطیسی) بر اثر افزایش بیش از حد شار مغناطیسی ترانسفورماتور ناشی از تغیر نسبت ولتاژ به فرکانس عمل میکند .
R.E.F PROT
رله REF (رله اتصال زمین محدود شده) حفاظت در برابر اتصالی در داخل ترانسفورماتور ( نظیر اتصال فاز به فاز- اتصال حلقه و یا اتصال بین سیم پیچهای اولیه و ثانویه ) و نوع عملکرد رله مثل رله دیفرانسیل بوده و بر مبنای تفاضل جریانهای طرفین عمل میکند و برای اتصالهای خارج از زون رله عکس العمل نشان نمیدهد.
SC PROT
این رله حفاظت سیم پیچ تا محدوده CT در یک طرف ترانسفورماتور را به عهده دارد و هرگاه جریان از حد تنظیمی در همان طرف بیشتر شود این رله عمل میکند.
WINDING TEMP
در ترانسفورماتور یک نشان دهنده و کنترل کننده دمای سیم پیچ تعبیه شده است که دو هدف اساسی زیر را برآورده میکند.
- خاموش و روشن کردن دو گروه فنها در هنگام پایین آمدن و بالا رفتن دمای ترانسفورماتور.
- تولید سیگنال آلارم و تریپ در هنگام اضافه بار ترانسفورماتور و یا ایجاد اشکال درعملکرد تجهیزات خنک کننده که موجب تحمل حرارت زیاد میگردد.
GT BUCHHOLZ STAGE 1 ALARM
آلارم مربوط به رله بوخهلتس ترانس زمین (محله اول) عمل کرده است .
بر اثر تخلیه جزئی ناشی از ضعف عایقی, گاز به تدریج تولید گردیده در این حالت گازها در حرکت خود به سمت کنسرواتور در محفظه بالای بوخهلتس جمع شدهاند و فشار گاز داخل رله از حالت نرمال خارج شده و باعث ایجاد سیگنال آلارم گردیده است.
GTOIL TEMP STAGE 1 ALARM
این آلارم نشانه بالارفتن درجه حرارت روغن ترانس زمین (مرحله اول) است ولی در حد تریپ ترانسفورماتور نیست.
- بار ترانسفورماتور با هماهنگی دیسپاچینگ کاهش یابد.
- سیستم خنک کننده ترانسفورماتور (فنها) بررسی شود چنانچه فنها در مدارنمیباشد آنها را در مدار قرار دهید. در صورت خرابی فنها علت بررسی و گزارش شود.
- شیرهای متصل به رادیاتور بررسی شود باز باشند.
- درجه حرارت سیم پیچ و رلههای مرتبط آن بررسی شود.
GT OIL LEVEL ABNORMAL
سطح روغن کنسرواتور ترانسفورماتور زمین افزایش یا کاهش یافته است و یا به هر دلیلی از حالت نرمال خارج شده است. سطح روغن را از روی عقربه نشان دهنده سطح روغن داخل کنسرواتور بازدید نمایید و چنانچه کمبود روغن مشاهده شد جهت رفع کمبود روغن اقدام شود.
GT RELIEF VENT ALARM
آلارم مربوط به سوپاپ اطمینان روغن ترانس زمین عمل کرده است و به علت اهمیت عملکرد این رله, ترانسفورماتوربررسی و چک شود همچنین به دیسپاچینگ گزارش شود در صورت صلاحدید متخصصین مربوطه ترانسفورماتور باید از مدار خارج شود و و درصورت کاذب نبودن این آلارم مراحل زیر انجام گیرد.
- تست باز بودن شیر خروجی روغن به طرف کنسرواتور
- جهت آنالیز و انجام آزمایشهای فیزیکی و شیمیایی نمونه گیری از روغن ترانسفورماتور انجام گیرد.
- آزمایش مقاومت عایقی و مقاومت سیم پیچ توسط متخصص انجام گیرد.
- در صورت کاذب بودن آلارم علت ظاهر شدن آن توسط کارشناسان مربوطه بررسی و گزارش شود .
WINDING TEMP STAGE 1 ALARM
این آلارم نشانه بالارفتن درجه حرارت سیم پیچ ترانس در اثر ازدیاد حرارت میباشد ولی در حد تریپ ترانس نیست.
- با هماهنگی دیسپاچینگ بار ترانسفورماتور کاهش یابد.
- سیستم خنک کننده ترانسفورماتور (فنها) بررسی شود چنانچه فنها درمدار نیست آنها را در مدار قراردهید , در صورت خرابی فنها علت آن بررسی و گزارش شود.
OVER FLUX PROT ALARM
این آلارم نشانه آنست که شار مغناطیسی هسته ترانسفورماتور به خاطر تغییر نسبت ولتاژ به فرکانس V/F زیادتر از حد مجاز شده است ولی در حد تریپ نیست. پس از بهبود وضعیت آلارم ریست میشود.
تغییرات ولتاژ را با قرار دادن تپ چنجر روی حالت دستی و با کم و زیاد نمودن تپ اصلاح نمایید .
در صورت نوسانات فرکانس آن را به دیسپاچینگ گزارش نمایید
OIL LEVEL ABNORMAL
سطح روغن کنسرواتور ترانسفورماتور افزایش یا کاهش یافته است و یا به هر دلیلی ازحالت نرمال خارج شده است. سطح روغن را از روی عقربه نشان دهنده سطح روغن داخل کنسرواتور بازدید نمایید و چنانچه کمبود روغن مشاهده شد جهت رفع کمبود روغن اقدام شود .
RELIEF VENT ALARM
آلارم مربوط به سوپاپ اطمینان روغن ترانس عمل کرده است و به علت اهمیت عملکرد این رله, ترانسفورماتور بررسی و چک شود. همچنین به دیسپاچینگ گزارش شود در صورت صلاحدید متخصصین مربوطه ترانسفورماتور باید از مدار خارج شود و و در صورت کاذب نبودن این آلارم مراحل زیر انجام گیرد.
- تست باز بودن شیر خروجی روغن به طرف کنسرواتور
- جهت آنالیز و انجام آزمایشهای فیزیکی و شیمیایی نمونه گیری از روغن ترانسفورماتور انجام گیرد.
- آزمایش مقاومت عایقی و مقاومت سیم پیچ توسط متخصص انجام گیرد.
- در صورت کاذب بودن آلارم علت ظاهر شدن آن توسط کارشناسان مربوطه بررسی و گزارش شود .
OIL TEMP STAGE 1 ALARM
این آلارم نشانه بالا رفتن درجه حرارت روغن است ولی در حد تریپ ترانسفورماتور نیست.
- با رترانسفور با هماهنگی دیسپاچینگ کاهش یابد.
- سیستم خنک کننده ترانسفورماتور (فنها) بررسی شود چنانچه فنها در مدار نمیباشد آنها را درمدار قرار دهید. در صورت خرابی فنها علت بررسی و گزارش شود.
- شیرهای متصل به رادیاتور بررسی شوند باز باشند.
- درجه حرارت سیم پیچ و رلههای مرتبط آن بررسی شود.
OLTC SUPPLY FAIL
آلارم مربوط به تغذیه موتور تپ چنجرفعال شده است .
هنگامی که در تغذیه تپ چنجر خطایی به وجود آید یا به طور کلی در مدار تغذیه موتور تپ چنجر (که سه فاز است) ترانس اشکال پیدا شود این آلارم ظاهر میشود .
- فیوز سه فاز 380V AC مربوط به تغذیه موتور تپ چنجر در تابلو تپ چنجر چک شود وصل باشد.
- فیوز سه فاز 380V AC مربوط به تغذیه موتور تپ چنجر در مارشلینگ T5 چک شود وصل باشد.
- در صورت عملکرد رله آندر ولتاژ تغذیه موتور در تابلو تپ چنجر ولتاژ اصلاح گردد.
OLTC INCOMPLET
تپ چنجر به طور ناقص عملکرده است و این آلارم بسیار مهم است .
با مشاهده این آلارم باید سریعا عملکرد تپ چنجر را به وسیله دسته مخصوص خود به صورت دستی کامل نمود.
مشاهده منابع مهندسی برق قدرت
مشاهده کتاب راهنمای حفاظت سیستم های قدرت
مشاهده كتاب الكترونيك صفر تا صد:ترانسفورماتور،مبدلها و تنظيمكنندههای ولتاژ