مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان – الزامات عمومی ساختمان
این مجموعه، ویرایش دوم مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان با عنوان الزامات عمومی ساختمان است.
هدف از این ویرایش، آسانسازی استفاده و دسترسی به مقررات موردنظر در فصول مختلف، افزودن برخی ضوابط تکمیلی برای کاربرد گستردهتر و رفع برخی ابهامات و کمبودهای اصلی و ویرایش فنی و ادبی آن بوده است.
مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان تعیینکننده شکل، حجم و نحوه قرارگیری مجاز ساختمان در زمین و فضاهای باز آن و مقررات مربوط به حداقلهای الزامی فضاها و تامین نور و تعویض هوای آنها و همچنین ضوابط اختصاصی برخی تصرفهای متداول است.
تأمین ایمنی، آسایش، بهداشت، بهرهدهی مناسب و صرفه اقتصادی فرد و جامعه از اصلیترین اهداف مقررات ملی ساختمان محسوب میشود. بدین لحاظ در مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان نیز این اهداف در سرلوح تدوین ضوابط قرار گرفتهاند. در رابطه با امر ایمنی، الزامات مربوط به فضاها و عناصر واقع در مسیرهای دسترس و خروج ساختمان و همچنین جایگاهها و بازشوهای امدادرسانی برای شرایطی مطرح گردیده که حوادثی چون زمینلرزه کارآیی دسترسهای خروج در مبحث سوم را دچار مخاطره نموده باشد و تلاش شده تا علاوه بر دسترس و خروج ایمن، امکان امدادرسانی به ساکنان را از خارج از ساختمان فراهم سازد. تأمین نور و تعویض هوای کافی در رابطه با هدفهای آسایش و بهداشت مطرح شده و استفاده مناسب و بهینه از فضاهای داخلی ساختمان و حتی فضاهای واقع در زیرزمین و میان طبقهها و… در رابطه با هدفهای صرفه اقتصادی و بهرهدهی مناسب ضابطهمند گردیده است.
از طرف دیگر موضوع حفظ هویت فرهنگی جامعه نیز در مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان مطرح است. اگرچه منظر شهری باید از طریق طرحها و ضوابط و راهنماهای طراحی شهری قاعدهمند و هدایت شود، اما الزامات عمومی مقررات ملی ساختمان نیز بر ساماندهی منظر شهری تاثیرگذار است.
رعایت اصول و الزامات معماری اسلامی- ایرانی از دیگر رویکردهای جدید و مهم در این ویرایش است. در این راستا ابتدا انتظارات عملکردی در ساختمان برای حفاظت از ارزشهای اسلامی- ایرانی ازجمله تامین امنیت معنوی، حفظ حریمهای خصوصی، رعایت اعتدال در سهم فضاها، اعتلای مظاهر و نمادهای معماری اسلامی، نمایش آبادانی و نشاط، بهرهگیری از تجربیات معماری بومی و…. تبیین شده است. سپس سعی شده در فصول و قسمتهای مرتبط الزاماتی برای دستیابی به این انتظارات ارائه شود. با همین دیدگاه، موضوعات مهمی همچون کنترل اشراف به ساختمانهای مسکونی و بین واحدها، رعایت هماهنگی حجم و نمای ساختمان در دست احداث با ساختمانهای موجود، به ویژه در بافتهای تاریخی، مقررات فضای ورودی و نحوه دسترسی و جانمایی فضاهای اصلی در ساختمانهای مسکونی و الزامات برای همجواری فضاها و ساختمانها برای جلوگیری از تداخل حریمهای خصوصی و عمومی و مزاحمت بین آنها نیز در این ویرایش مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.
کتاب نقوش هندسی در معماری اسلامی: ترسیم گام به گام بدون محاسبات ریاضی
کتاب مسجد و جهان مدرن (معماری، بانیان خصوصی، حامیان دولتی)
ساختار این ویرایش، با در نظرداشتن ویژگیهای کلی زیر تنظیم شده است:
1 -اساس فصلبندی به گونهای است که سلسله مراتب مقررات، از اهداف و الزامات کلی آغاز شده و با گذر از مقررات کمی و ضوابط فیزیکی فضاها و تصرفها به مقررات مربوط به عناصر و جزئیات مهم ساختمان منتهی میشود.
2 -این ویرایش، بر اساس دیدگاه فضا محور تنظیم شده است. یعنی تمام الزامات کلی و اصلی مربوط به هر فضا از جمله اندازهها، پوشش دیوار و کف، تهویه و نورگیری و عناصر مهم آن در چارچوبی مشخص در کنار هم آورده شده تا مراجعه و استفاده از آن آسان شود. در ضمن در یک فصل جدا، نکات اساسی و حداقل الزامات مربوط به نورگیری و تهویه فضاهای ساختمان به صورت یکجا به همراه یک جدول خلاصه، همچون ویرایش نخست، ارائه گردیده است.
3 -فصلی با عنوان مقررات اختصاصی تصرفها ایجاد شده است که در آن برخی ضوابط مهم اختصاصی هر تصرف که تفاوت در سطح الزامات عمومی را در آنها نشان میدهد، بیان گردیده است.
4 -فصلی با عنوان مقررات خاص ساختمانهای بلند افزوده شده است که در آن الزامات مهمی مانند وضعیت خاص راههای خروج، برق اضطراری، فضای مدیریت، تهویه عمومی و … در
ساختمانهای بلند ارائه گردیده است.
5 -فصل الزامات عمومی عناصر و جزئیات مهم ساختمان با انسجام بیشتر تکمیل شده و الزامات مربوط به جزئیات بیشتری از ساختمان ارائه گردیده است.
6 -در برخی قسمتهای این مبحث، با توجه به بازتاب انتشار و کاربرد ویرایش نخست آن در جامع فنی و اجرایی کشور و با استفاده از نسخههای جدیدتر مقررات سایر کشورها و همچنین با استناد به نتایج مطالعات و تحقیقات انجام شده در فاصله بین انتشار ویرایش نخست و دوم، الزامات جدیدی افزوده شده و یا الزامات پیشین تعدیل گردیدهاند.
در خاتمه خاطرنشان میشود که مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان شامل الزامات عمومی ساختمانها و فضاهاست و استانداردها و ضوابط تفصیلی و تخصصی که در برخی فضاها یا ساختمانها مانند بیمارستانها، صنایع تولیدی سنگین، تاسیسات نظامی و…. مطرح هستند، اصولاً در دامنه شمول الزامات عمومی ساختمان قرار نگرفته و نیازمند ضوابط تخصصی به روز و جزئیاتی هستند که توسط مراجع ذیربط تهیه و ابلاغ میشوند. علاوه بر آن، در این ویرایش تلاش گردیده تا بخشی از تفاوتهای مهم در سطح الزامات عمومی که ناشی از شرایط متفاوت اقلیمی و جغرافیایی هستند، بیان شود. اما ضوابط تفصیلی منطبق با شرایط اقلیمی خاص در کشور، به تدریج در ویرایشهای بعدی و یا به صورت مدارک پشتیبان تکمیل و تدوین خواهد شد.
دانلود PDF مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان – الزامات عمومی ساختمان
توجه: در صورت مشکل در دانلود فایل، کلیک راست کرده و روی گزینه Open in new tab کلیک کنید.