انتخاب تجهیزات الکتریکی

کلیات

هریک از مصالح و تجهیزات الکتریکی که در تأسیسات برقی به کار می‌رود باید بـا مقـررات و اسـتانداردهای مربوط به آن براساس ردیف 2-1-13 مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان مطابقت داشته باشد.

 ویژگی‌ها

ویژگی‌های هریک از مصالح و تجهیزات الکتریکی انتخاب شده باید با شـرایط و مشخصـات تعیـین شده برای تأسیسات برقی مطابقت داشته باشد ردیف (2-3-13 و به خصوص با مقـررات) زیـر نیـز تطبیق کند:

ولتاژ

تجهیزات الکتریکی باید برای حداکثر ولتاژ مداوم تعیین شـده (ولتـاژ مـوثر در جریـان متنـاوب) و همچنین برای اضافه ولتاژهایی که ممکن است ایجاد شود مناسب باشد.

تبصره: در مورد بعضی از تجهیزات، حداقل ولتاژی که ممکن است ایجـاد شـود نیـز بایـد در نظـر گرفته شود.

شدت جریان

کلیه تجهیزات الکتریکی باید با توجه به حداکثر جریانی که در بهره برداری عادی به طـور مـداوم از آن‌ها عبور می‌کند (مقدار مؤثر در جریان متناوب) و همچنین جریـان غیرعـادی احتمـالی، جریـان راه‌اندازی و مدت زمان برقراری آنها انتخاب شود.

فرکانس

درصورتی که فرکانس بر روی کـارکرد و ویژگـی تجهیـزات الکتریکـی مـؤثر باشـد، فرکـانس نـامی تجهیزات باید با فرکانس نامی مدار و یا با فرکانسی که ممکن است در مـدار به وجـود آیـد مطابقـت داشته باشد.

توان

کلیه تجهیزات الکتریکی که برمبنای ویژگی‌های توان (تـوان حقیقـی، تـوان ظـاهری و یـا هـر دو) انتخاب می‌شوند باید با نوع کارکرد آنها متناسب و با ضریب توان و شرایط کار عـادی آن مطابقـت داشته باشند.

شرایط انتخاب و نصب

کلیه تجهیزات الکتریکی باید طوری انتخاب شوند که بتواننـد بـه نحـوی مطمـئن در مقابـل انـواع تنش‌هایی که در آن‌ها به وجود می‌آیند و شرایط محیطی که در آن نصب می‌شـوند یـا احتمـالاً در معرض آن قرار می‌گیرند ایستادگی کنند (ردیف 5-2-3-13 ) با وجود این، اگر یکـی از ایـن اقـلام تجهیزات الکتریکی از نظر ساختمان خود با محلی که در آن نصب می‌شود مطابقت نداشـته باشـد، به شرطی می‌توان از آن استفاده کرد که نوعی حفاظت اضافی برای آن پیشبینی شده باشد.

جلوگیری از اثرهای زیان‌آور

کلیه تجهیزات الکتریکی باید طوری انتخاب شوند که بر تجهیزات دیگر تاثیر زیان آور نداشته باشند و باعث اخلال در تغذیه برق چه در هنگام کار عادی و چه در هنگام قطع و وصل نشوند.

در این زمینه عواملی که ممکن است موثر باشند، به طور مثال، عبارتند از:

الف) ضریب توان 

ب) شدت جریان هجومی

پ) تغییرات شدید ولتاژ

 ت) بار نامتعادل

 ث) هارمونیک‌ها

تبصره: در تأسیسات برقی فشار ضعیف به منظور اصلاح ضریب توان، کاهش جریان راکتیو در شبکه توزیع و در نتیجه کاهش مقدار تـوان راکتیـو در مقـدار مصـرف بـرق و به منظـور رعایـت ضـوابط و دستورالعمل‌های شرکت برق از خازن و یا بانک خازن استفاده می‌شود. (پیوست شماره 5)

 نصب و برپایی

برای نصب تأسیسات برقی باید مجریان ذیصلاح با پروانه اشتغال به کار حرفه‌ای معتبر در تأسیسات برقی را به کار گرفت و از لوازم و تجهیزات مناسب استفاده کرد.

 در خلال عملیات نصب، نباید در مشخصه‌های تعیین تجهیزات الکتریکی کـه شـرایط طبیعی آن را تضمین می‌کند و در مقررات مشخص شده است خللی وارد آید.

کلیه هادی‌های فاز، هادی خنثی، هادی حفاظتی و هادی حفاظتی – خنثـی بایـد بـا استفاده از تفاوت رنگ عایق آن در محل ترمینال‌ها و در تمامی طول کابل‌ها قابل تشخیص باشند.

اتصالات بین هادی‌ها یا هادی‌ها با تجیهزات الکتریکی باید به نحوی انجـام شـود کـه دوام و ایمنی آنها تضمین شده باشد.

کلیه تجهیزات الکتریکی باید به نحوی نصب شوند که شرایط مورد نیاز برای کـارکرد طبیعی آنها تأمین شود، از جمله در سیستم خنک کننـده آنهـا خللـی وارد نیایـد. بعـلاوه امکـان سرویس، تعمیر و نگهداری آن به راحتی فراهم باشد.

کلیه تجهیزات الکتریکی که احتمال دارد دمای زیاد یا قوس الکتریکـی ایجـاد کننـد، باید به نحوی مستقر یا حفاظت شوند که خطر ایجاد آتش‌سوزی و اشتعال از آنها رفع شده باشند.

آزمون‌های اولیه و کنترل

تأسیسات برقی را باید قبل از شروع بهره برداری و یا پس از هر تغییر عمـده در آن مـورد کنتـرل و آزمایش قرارداد و تنظیم‌های لازم در تجهیزات و لـوازم بـر اسـاس شـرایط طـرح، کـارکرد آنهـا و بهره برداری انجام تا نسبت به صحت کارهای انجام شده طبق این مقـررات اطمینـان حاصـل شـود.

برای این منظور لازم است آزمایش‌ها و کنتـرل‌هـای زیـر، انجـام گیـرد (اسـتاندارد شـماره IEC :(60364-6

الف) آزمایش تداوم هادی مدارهای تاسیسات برق و برقراری هدایت الکتریکی آنها

 ب) آزمایش مقاومت عایقی در تأسیسات برق 

پ) آزمایش کلیدهای اتوماتیک خودکار و تنظیم آنها 

ت) آزمایش حفاظت‌های اضافی.

ث) آزمایش ترتیب فازها در جریان متناوب و ولتاژهای مثبت و منفی در جریان مستقیم 

ج) آزمایش‌های عملیاتی تابلوهای برق، راه‌اندازها، کنترل و اینترلاک‌ها، لوازم حفاظتی و غیره.

چ) آزمایش‌های عمومی تأسیسات برق از قبیل راه اندازی، تنظیم و آزمـایش دسـتگاه‌هـا، تجهیـزات برقی نصب ثابت، مراکز و شبکه سیستم‌های جریان ضعیف، کارکرد سیستم‌های تأسیسات بـرق و غیره.

ح) کنتــرل تأسیســات برقــی اجــرا شــده و تطــابق آن بــا نقشــه‌هــای طــرح تأسیســات برقــی و دستورالعمل‌های اجرایی حین ساخت.