در ایران مدارهای پریز به صورت شعاعی طراحی می‌شوند. به این صورت که مدار از تابلو واحد شروع شده و چند پریز را طی می‌کند و در نهایت در یک پریز تمام می‌شود. در برخی از کشورهای اروپایی پیش فرض طراحی مدارهای پریز به صورت حلقوی می‌باشد. به این صورت که مدار از تابلو واحد شروع و تعدادی پریز را طی کرده و بعد مجددا به تابلو واحد برمی‌گردد.
البته این بدین معنا نیست که یک مدار دو سر تغذیه داشته باشد. یعنی مدار از دو سمت با دو کلید برقدار شده باشد. چون طبیعتا این کار درست نمی‌باشد و از نظر ایمنی ریسک خطر بسیار بالایی را دارد و اگر فردی کلید را قطع کرده و بخواهد روی مدار کار کند در شرایطی که کلید دیگر وصل می‌باشد خطر آفرین است.
منظور از مدارهای پریز حلقوی این نیست که دو سر مدار تغذیه وجود داشته باشد، مقصود این است که بعد از اینکه مداری شروع شد در پایین دست کلید به صورت حلقوی باشد. یعنی مدار وارد اولین پریز شده و تعدادی پریز را طی کرده و از پریز آخر مجددا به زیر کلید برگردد. این کار طبیعتا مقدار لوله کشی و سیم کشی بیشتری خواهد داشت. ولی باید بررسی کرد که این روش چه مزایایی دارد که کشورهای اروپایی از آن استفاده می‌کنند.
مزایای روش حلقوی
1-اولین مزیت روش حلقوی کاهش افت ولتاژ است. وقتی که از دو سمت در یک مدار تغذیه را داشته باشید، افت ولتاژ مدار حتما کمتر خواهد بود. که برای حالت‌های نوعی می‌توان این حالت را محاسبه کرد.
2-مزیت دوم کاهش تلفات در مدار پریز است. وقتی جریان از مداری عبور می‌کند یک تلفات اهمی وجود دارد که این تلفات به صورت دائمی و 24 ساعته در تمام طول سال و در تمام سال‌های سرویس دهی این مدار وجود خواهد داشت.
و اگر بتوانید این تلفات را کم کنید هم به نفع خودتان می‌باشد و هم کمکی به منافع ملی شده است. و حتما تلفات در یک مدار حلقوی کم خواهد شد. مقدار کاهش این تلفات را می‌توان بررسی کرد. ولی برای حالت‌هایی که در حالت‌های نوعی رخ می‌دهد نمی‌توان یک عدد کلی را بیان نمود.
3-مهمترین مزیت روش حلقوی این است که زمانی که یک مدار حلقوی داشته باشید، و اتصالی رخ بدهد، سطح اتصال کوتاه بیشتر از حالتی است که مدار به صورت شعاعی اجرا شده است. به این معنی که چون جریان از دو سمت می‌تواند وارد محل اتصالی شود جریان بزرگتر می‌باشد و وقتی جریان بزرگتر باشد در زمان کوتاه‌تری کلید عکس العمل نشان می‌دهد و عیب مدار را تشخیص می‌دهد و احتمال اینکه مدار را قطع کند بسیار بالاتر می‌باشد.
نکته آخر در برخی مدارهایی که در جنوب کشور اجرا می‌شوند، می‌توان سطح مقطع بالاتر از 2/5 را اجرا نمود. اگر از مدار شعاعی استفاده کرده باشید این احتمال وجود دارد که بتوانید از سطح مقطع پایین‌تر استفاده کنید. یعنی همان مدار اگر به صورت حلقوی اجرا شود، اگر فرضا سطح مقطع آن 4 باشد، می‌توان سطح مقطع را به 2/5 کاهش داد. یا فرضا سطح مقطع 6 را به سطح مقطع 4 کاهش داد. و طبیعتا سطح مقطع زیر 2/5 را نمی‌توان اجرا نمود.
تمامی مطالب بیان شده مطابق با مبحث 13 مقررات ملی ساختمان می‌باشد و هیچ منافاتی با این مبحث ندارد. امید است که طراحان این شیوه را در طرح‌های خود مورد اجرا قرار داده و اشخاصی که وظیفه‌ی کنترل نقشه‌ها در سازمان نظام مهندسی را بر عهده دارند با دید مثبت نسبت به این ماجرا نگاه کرده و در نهایت تجربه‌ی مثبتی از استفاده از مدارهای پریز حلقوی پیش بیاید.
نگارنده: سرکار خانم مهندس لیلا قربانی پور
مشاهده منابع و مقالات مدارهای الکتریکی
مشاهده منابع تاسیسات برقی
مشاهده منابع تاسیسات مکانیکی
مشاهده مباحث مقررات ملی ساختمان
