مروری بر مبحث سیزدهم

مروری بر مبحث سیزدهم(طرح و اجرای تاسیسات برقی ساختمانها)

1- تعاریف، اطلاعات و اصول اساسی

2- برآورد درخواست نیروی برق(دیماند)

3- نقطه تحویل یا شروع تاسیسات برق

4- تابلوهای توزیع و تقسیم نیرو و وسایل و تجهیزات حفاظت و کنترل

5- مدارها(کابل کشی-سیم کشی)

6- تجهیزات سیم کشی(کلید،پریز،شستی،جعبه  برداشت،جعبه تقسیم و…..)

7- تاسیسات جریان ضعیف

8- محیط های عادی و مخصوص

       قسمت برقدار: هرسیم یا هادی دیگری که با قصد برقدارشدن آن می باشد و شامل هادی خنثی نیز می باشد. بطور قراردادی شامل هادی مشترک حفاظتی/خنثی (PEN) نمی گردد.

       بدنه هادی : بدنه های هادی(فلزی) و اجزای دیگر تجهیزات الکتریکی که هادی و قابل لمس می

 باشد ودر شرایط عادی برقدار نیستند.

     قسمت هادی بیگانه: بدنه هادی که جزء تاسیسات الکتریکی نمی باشد مانند اسکلت فلزی و قسمتهای فلزی ساختمانها،لوله های فلزی گاز،آب و حرارت مرکزی و کلیه بخشهای دیگر غیربرقی که از نظر الکتریکی به آنها متصل می باشند مثل کفها و دیوارهای غیرعایق که می توانند پتانسیل زمین را در معرض تماس قرار دهند.

     هادی حفاظتی: هادی که برای حفاظت در برابر برق گرفتگی لازم می باشد.این هادی، اجزای زیر را از نظر الکتریکی به هم وصل می نماید؛بدنه های هادی،قسمتهای هادی بیگانه،ترمینال اصلی اتصال زمین،الکترود زمین،نقطه زمین شده منبع تغذیه،نقطه خنثی مصنوعی

     هادی خنثی: هادی که به نقطه خنثی وصل بوده و می توان در انتقال انرژی الکتریکی استفاده نمود.

     هادی مشترک حفاظتی/خنثی: هادی زمین شده که بصورت اشتراکی هردو وظیفه هادی حفاظتی(PE) و خنثی (N) را انجام می دهد.

     جریان مجاز ( جریان حرارتی یا جریان اسمی یک هادی):حداکثر جریانی که بطور مداوم در شرایطی تعیین شده، بدون اینکه دمای وضعیت تعادل یک هادی از میزان معینی تجاوز کند میتواند از آن عبور نماید درمورد هادیها (سیم و کابل ) جریان اسمی همان جریان مجاز حرارتی است.

    جریان اضافه بار: اضافه جریانی است که در مداری برقرار میشود که از نظر الکتریکی آسیب ندیده باشد.

   جریان اتصال کوتاه: اضافه جریانی است که در نتیجه بروز اتصالی با امپدانسی بسیار کوچک بین هادیهای برقداری که در شرایط عادی دارای اختلاف پتانسیل می باشند ایجاد شود.

    جریان نشتی ( در یک تاسیسات): جریانی است که بین مداری که از نظر الکتریکی آسیب ندیده است وزمین یا بدنه های هادی بیگانه برقرار شود. ممکن است این جریان دارای مولفه خازنی باشد.

    جریان باقیمانده : جمع جبری مقادیر آنی جریانهای است که از همه هادی های برقدار یک مدار، در یک نقطه از تاسیسات الکتریکی عبور می کند .

      توجه: این جریان با جریان اتصال به زمین متفاوت است.

   ولتاژ تماس : ولتاژی که به هنگام بروز خرابی در عایق بندی، بین قسمتهایی که همزمان قابل لمس میباشند، ظاهر شود.

   ترمینال اصلی زمین ( شینه اصلی زمین):ترمینال یا شینه ای است که برای اتصال هادی های حفاظتی شامل هادی های همبندی برای هم ولتاژ کردن و هادی های اتصال زمین، پیش بینی و نصب میشود.

    اتصال زمین عملیاتی : اتصال زمینی است که برای کار صحیح تجهیزات لازم میباشد و یا شرایطی را فراهم میآورد که کار قابل اطمینان تاسیسات تضمین شود.

    کلید جداکننده (ایزولاتور- مجزاکننده) : وسیله مکانیکی قطع و وصل است که در حالت قطع، فاصله جدایی لازم را طبق مشخصات تعیین شده، بوجود میآورد. این کلید می تواند جریانهایی را در شرایط عادی از مدار عبور دهد و برای زمان مشخصی جریانهای را در شرایط غیر عادی مانند اتصال کوتاه تحمل نماید. این کلید قادر است فقط هنگامی یک مدار را قطع یا وصل نماید که جریانها یا قطع شوند یا قابل چشم پوشی باشند و یا تغییر قابل ملاحظه بین ولتاژ دوسر قطب کلید ایجاد نشود.

     کلید قطع بار: وسیله مکانیکی قطع ووصل است که قادر به وصل، عبور دادن و قطع جریان برق مدار در شرایط عادی میباشد. شرایط عادی ممکن است شامل وضعیت اضافه بار باشد و برای زمانی مشخص جریانهای را در شرایط غیر عادی مانند اتصال کوتاه را تحمل نماید.

     کلید جدا کننده زیر بار : کلیدی که هر دو خاصیت مربوط به کلیدهای جدا کننده و قطع بار را دارا باشد.

    کلید خودکار ( کلید اتوماتیک): وسیله مکانیکی قطع و وصل خودکار جریان است که میتواند در شرایط عادی مدار، جریانهایی را وصل یا قطع کند و در شرایط مشخص ولی غیر عادی مانند اتصال کوتاه، جریانهای را وصل و قطع کند. در واقع این دکمه مجهز به وسایلی است که جریانهای غیر عادی ( اضافه بار- اتصال کوتاه ) را بطور خودکار قطع کند.

     کلید فیوز جداکننده: کلید جدا کننده ای که در آن فیوز و یا نگهدارنده فیوز همراه با فیوز کنتاکت های متحرک کلید جدا کننده را تشکیل میدهد.

 حفاظت در برابرتماس مستقیم

            الف: جلوگیری از عبور جریان از بدن شخص و یا حیوان

             ب: محدود کردن جریان به میزان کمتر از جریان برق گرفتگی

حفاظت در برابرتماس غیر مستقیم

            الف: جلوگیری از عبور جریان اتصالی از بدن شخص یا حیوان

             ب: محدود کردن جریان اتصالی به میزان کمتر از جریان برق گرفتگی

            ج: قطع خودکار تغذیه به محض بروز نقص

 طبقه بندی تجهیزات از نظر حفاظت در برابر تماس غیر مستقیم

        استاندارد IEC 536 کلیه دستگاهها و تجهیزات اصلی مورد استفاده در تاسیسات رااز نظر نحوه استفاده آنها با توجه به حفاظت در برابر برقگرفتگی در اثر تماس غیر مستقیم، بصورت زیر کلاسه بندی کرده است.

 طبقه بندی تجهیزات از نظر حفاظت در برابر تماس غیر مستقیم

       کلاس صفر:

  در تجهیزات این کلاس برقراری ایمنی تماماً به عهده عایق بندی اولیه می باشد. یعنی در صورت بروز اتصالی بین فاز و بدنه،وسیله ای برای قطع خودکار وجود ندارد.

  از این تجهیزات هنگامی استفاده می شود که زندگی در محیطهای عایق (خانه های چوبی) رایج می باشد زیرا فقط محیط عایق است که می تواند جلوی عبور جریان به محیط زیست را سد کرده ومانع برقزدگی گردد.

 طبقه بندی تجهیزات از نظر حفاظت در برابر تماس غیر مستقیم

      کلاس I

  این تجهیزات علاوه بر عایقبندی اولیه، از وسایلی استفاده می کنند که تغذیه به تجهیزات صدمه دیده را قطع کنند.این وسایل ممکن است انواع فیوزها، کلیدهای خودکارو غیره باشند.

   در حال حاضر کلیه تاسیسات الکتریکی ساختمانها برای استفاده از تجهیزات کلاس I طراحی و ساخته می شوند.

 طبقه بندی تجهیزات از نظر حفاظت در برابر تماس غیر مستقیم

       کلاس II

   تجهیزاتی هستند که علاوه بر عایقبندی اولیه، عایقبندی دیگری کل وسیله یا دستگاهی از تاسیسات را در بر می گیرد که تماس با قسمتهای هادی را که احتمال دارد در اثر خرابی در عایقبندی اولیه برقدار شوند،غیرممکن می سازد.

   در این تجهیزات ترمینالی برای وصل هادی حفاظتی وجود ندارد.

 طبقه بندی تجهیزات از نظر حفاظت در برابر تماس غیر مستقیم

   کلاس III

  تجهیزاتی هستند که در آنها حفاظت در برابر تماس غیرمستقیم بااستفاده از منابع با ولتاژهای ایمنی خیلی پایین و یا مدارهای با ولتاژ حفاظتی تامین می شوند و ولتاژهای بالاتر از ایمن دراین تجهیزات وجود ندارند.

 حفاظت در برابر اثرهای حرارتی در بهره برداری عادی

            الف: در حالت بهره برداری عادی نباید خطر سوختگی برای شخص یا حیوان بوجود آید.

            ب: در حالت بهره برداری عادی برای مواد قابل اشتعال در اثر دماهای زیاد یاقوس الکتریکی امکان بروز حریق نباشد.

 حفاظت در برابر اضافه جریان

            الف: قطع خودکار تغذیه در موقع بروزاضافه جریان

             ب: محدود کردن حداکثر اضافه جریان

حفاظت در برابر جریانهای اتصالی

            هادیها -به جز هادی های برقدار-و نیز تمام قطعاتی که برای هدایت جریان اتصال پیش بینی شده اند باید بتوانند این جریانها را بدون ایجاد دماهای زیاد هدایت کند.

 حفاظت در برابر اضافه ولتاژ

  اشخاص و حیوانات باید در برابر صدمات و همچنین وسائل و لوازم و ساختمانها باید در برابر هر نوع اثر مضر و خسارات ناشی از ولتاژ های زیاد که در نتیجه بروز اتصالی بین مدارهای با ولتاژهای مختلف و یا عواملی مثل صاعقه و یا قطع مدار بوجود میآید، محافظت شود.

 1)  مشخصه منبع یا منابع تغذیه:

نوع جریان: متناوب، مستقیم یا هردو

نوع و  تعداد هادی ها؛هادی یا هادیهای فاز- هادی خنثی- هادی حفاظتی

مقادیر و محدوده مجاز پارامترها؛ ولتاژ- فرکانس – حداکثر مجاز شدت جریان- شدت جریان احتمالی کوتاه

 2) نوع درخواست نیروی برق

تعیین تعداد و نوع مدارها

نقاط استقرار مصرف کننده ها

بار پیش بینی شده برای هرکدام از مدارها

هرنوع شروط اختصاصی

نیازهای مربوط به فرمانها، ارسال علامات و ارتباطات غیره

 3) شرایط محیط

درجه آب و هوا

فشار محیط

ارتفاع منطقه

4) منابع تغذیه اضطراری

منبع تغذیه

مدارهایی که لازم است از منبع اضطراری تغذیه شوند.

 5) سطح مقطع هادیها

حداکثر دمای مجاز

افت ولتاژ مجاز

تنشهای الکترومکانیکی که بخاطر اتصال کوتاه موجود میآید

تنشهای مکانیکی

حداکثر مقاومت ظاهری

 6) انواع سیم کشی و طریقه نصب آن

ماهیت محل نوع و ماهیت دیوارها و سایر قسمتهای ساختمان

ولتاژ

قابلیت دسترسی به سیم کشی برای اشخاص و حیوان

وجود تنشهای مکانیکی در حین نصب یا بهره برداری از تاسیسات

7) تجهیزات حفاظتی

 اضافه جریان(اضافه بار- اتصال کوتاه)

 جریان اتصال زمین

 اضافه ولتاژ

 ولتاژ کم و نبود ولتاژ

8) فرمان اضطراری

در صورت بروزخطر باید به سادگی قابل تشخیص بوده و بطور موثر و سریع با قطع فوری منبع تغذیه همراه باشد.

9) وسائل جداکننده

باید به گونه ای باشد که برای انجام تغییرات، آزمایشها، کشف و رفع معایب بتوان مدار یا دستگاه را از مدار خارج کرد.

10) پیشگیری از تاثیرمتقابل بین تاسیسات الکتریکی و غیر الکتریکی باید به گونه ای باشد که تاثیر

    زیان آور متقابل بین تاسیسات   الکتریکی وغیرالکتریکی ساختمان بوجود نیاید.

11) قابلیت دسترسی تجهیزات الکتریکی

 فضای کافی برای تاسیسات اولیه و تعویض مبدل تجهیزات

 دسترسی برای انجام آزمایش بازرسی نگهداری و تعمیرات

 توسعه در آینده

سیستم اتصال زمین

 انواع زمین کردن

        مشترک  C- (Combined)       زمین      T- (Terra)

       جداشده  S- (Separated)       خنثی   N- (Neutral)

       اتصال زمین حفاظتی PE (Protective Earthing)

      مجزاشده I- (Isolated)

       هادی مشترک حفاظتی و خنثی  ( Protective Earthing & Neutral) PEN

سیستم TN:دارای نقطه ای است که مستقیماً به زمین وصل است(نقطه خنثی N) و کلیه بدنه های هادی تاسیسات الکتریکی از طریق هادیهای حفاظتی (PE) به این نقطه اتصال دارند

سیستم TN-S: در سرتاسر سیستم،هادی حفاظتی (PE) و هادی خثی(N) مجزا هستند .

سیستم TN-C: در سراسر سیستم،از یک هادی مشترک به عنوان هادی حفاظتی-خنثی (PEN) استفاده می شود.

سیستم TN-C-S: در بخشی از سیستم از یک هادی مشترک به عنوان هادی حفاظتی _خنثی (PEN) استفاده می شود.

      دراین سیستم استفاده از وسایل حفاظتی جریان تفاضلی و وسایل حفاظتی اضافه جریان،مجاز می باشد.

      در این سیستم نباید از سیستم زمین پیش بینی شده در بخش فشار متوسط، برای وسایل جریان تفاضلی استفاده کرد.

    اگر در این سیستم از الکترود اختصاصی استفاده شود،فاصله بین مصرف کننده و وسیله حفاظتی،هادی حفاظتی نباید در یک لوله یا غلاف کابل همراه با هادیهای فاز کشیده شود زیرا در صورت بروز اتصالی بین فاز و هادی حفاظتی،کلید عمل خواهد کرد.

    نکته: درعمل،استفاده از وسایل حفاظتی اضافه جریان در این سیستمها ممکن نخواهد بود،زیرا دستیابی به مقاومتهای بسیار کوچک که برای احراز ایمنی لازم می باشد،عملی نیست.

سیستم IT: دراین سیستم بین هادیهای برقدار و زمین رابطه ای مستقیم وجود ندارد.یعنی سیستم کاملاً از زمین جدا بوده و با یکی از نقاط آن که معمولاً یکی از فازها می باشد از طریق یک امپدانس بزرگ به زمین متصل می باشد

توجه: امپدانس اتصال زمین باید چنان بزرگ باشد که در صورت وقوع اتصال کوتاه یک فاز با بدنه یا زمین، جریان به قدر کافی کوچک باشد و فقط در صورت وقوع همزمان دو اتصال کوتاه،وسیله حفاظتی عمل نماید و مدار تغذیه را قطع کند.

کلیات

   سیستم توزیع نیرو و اتصال زمین مورد استفاده عموماً سیستم TN از نوع TN–C–S  و یا در صورت لزوم TN – S  خواهد بود .

   به منظور ایجاد ایمنی و حفاظت لازم در برابر برقگرفتگی برای افراد و کارکنانی که از وسایل، ابزارها و دستگاههای برقی استفاده می کنند و نیز کار صحیح سیستم تاسیسات برقی ، اقدامات زیر باید انجام شود :

   الف – نقطه نول سیم پیچ  مولدهای برق در نیروگاههای برق و نیز نقطه نول سیم پیچ ترانسفورماتور در پستهای برق و سیم نول شبکه هوایی در ابتدا و انتهای خطوط به طول تا 200 متر و در خطوطی به طول بیش از 200 متر علاوه بر ابتدا و انتهای خط در هر فاصله 200 متری ، نول خطوط مذکور باید به الکترود سیستم اتصال زمین مربوطه متصل شود . این سیستم بطور کلی اتصال زمین سیستم نامیده می شود .

   ب – بدنه یا محفظه فلزی کلیه وسایل ، ابزارها ، دستگاهها ، ماشین آلات و تابلوهای برقی و نیز اسکلت و اجزای فلزی داخل هر یک ، که حامل جریان برق نمی باشد ، باید به سیستم اتصال زمین ساختمان مربوطه متصل شود . این سیستم بطور کلی اتصال زمین وسایل ( حفاظتی ) نامیده می شود .

کلیات

در ساختمانهایی که دارای تاسیسات وسیع مخابراتی هستند، توصیه می شود برای جلوگیری از پارازیت و اختلالات تلفنی هیچگاه از سیم PEN (از سیستم TN-C یا TN-C-S) استفاده نشود.به همین جهت لازم است که در بعضی از بیمارستانها بدون توجه به ضخامت سیم فقط و فقط از سیستم TN-S استفاده شود.

چنانچه در یک پست ترانسفورماتوری ، خطوط ورودی و خروجی فشار متوسط همگی کابلی باشند و طول هر یک از خطوط قبل از پست ، از 3 کیلومتر کمتر نباشد ، می توان برای هر دو منظور حفاظت سیستم و ایمنی ، از یک الکترود زمین استفاده کرد . یعنی بدنه های هادی مربوط به فشار متوسط ، فشار ضعیف و نقطه خنثای فشار ضعیف همگی به این الکترود وصل می شوند

 احداث دو الکترود برای هر پست در موارد زیر لازم خواهد بود :

   الف – چنانچه حتی یکی از خطوط فشار متوسط ورودی یا خروجی پست ، هوائی باشند .

    ب – در صورتی که خط یا خطوط فشار متوسط ورودی و خروجی پست کابلی باشند ، حتی اگر یکی از آنها هم در فاصله کمتر از سه کیلومتر به خط هوایی تبدیل یا به خط هوایی وصل شده باشند ، در این صورت فاصله دو الکترود از یکدیگر در نزدیکترین نقطه ، نباید از 20 متر کمتر باشد و در مورد الکترودهای قائم این فاصله نباید از 20 متر یا دو برابر عمق الکترودها – هر کدام که بیشتر است – نزدیکتر باشد .

در پستهایی که ، احداث دو الکترود زمین الزامی می باشد، معمولاً الکترود حفاظتی را در اطراف پست و الکترود ایمنی و سیستم ( نقطه خنثی فشار ضعیف ) را در نقطه ای دورتر احداث می کنند. اگر خطوط خروجی از پست از نوع هوایی باشند ، می توان الکترود زمین خنثی فشار ضعیف را یک یا دو دهنه بعد از پست احداث و به هادی خنثی وصل کرد.

 در مواردی که تفکیک تابلوها و تاسیسات فشار متوسط از فشار ضعیف ممکن نباشد ، لازم است بدنه های هادی کلیه لوازم و تجهیزات به الکترود زمین حفاظتی وصل شوند . در این موارد نقطه خنثی فشار ضعیف باید با الکترود ایمنی وصل شوند .

  در مواردی که تفکیک تابلوها و تاسیسات فشار متوسط از فشار ضعیف وجود دارد ، می توان بدنه های هادی تابلوها ووسایل فشار ضعیف را به هادی خنثی و از آن طریق به الکترود ایمنی وصل کرد . البته بدنه های هادی سیستم فشار متوسط به الکترود زمین خط خنثی وصل می شود .

هم بندی برای هم ولتاژ کردن

همبندی اضافی برای همولتاژ کردن Equipotential    Bonding

       •در صورتی که کمترین شکی نسبت به کارایی وسایل شبکه خودکار مدار وجود داشته باشد باید از همبندی اضافی برای همولتاژ کردن استفاده کرد .

    همبندی اضافی برای همولتاژ کردن باید کلیه قسمتهای هادی یا فلزی را که بطور همزمان در دسترس اند ، در برگیرد که شامل :

       کلیه بدنه های هادی دستگاهها و لوازم و غیره که بصورت ثابت نصب شده باشند.

       قسمتهای هادی بیگانه از هر نوع

      قسمتهای اصلی فلزی ساختمانها ، مانند اسکلت فلزی و آرماتورهای بتن مسلح

       هادیهای حفاظتی کلیه وسایل و دستگاههای نصب ثابت و هادیهای حفاظتی پریزها

همبندی اضافی برای همولتاژ کردن Equipotential    Bonding

    توجه : از لوله های فلزی آب ، گاز ، انواع دیگر سوخت رسانی ، سیستم گرمایش و غیره نباید به عنوان الکترود زمین یا هادیهای حفاظتی یا هادیهای زمین استفاده کرد . البته از نظر همبندی ، باید لوله های گوناگونی را که در ساختمان کار گذاشته می شوند به هادی حفاظتی و هادی زمین متصل نمود .

همبندی اضافی برای همولتاژ کردن Equipotential    Bonding

حداکثر مقاومت مجاز اتصال زمین

     سیستم حفاظت در برابر صاعقه : پنج اهم

 نقطه نول مولد برق ، ترانسفورماتور قدرت و سیم نول شبکه فشار ضعیف در سیستم TN کل مقاومت الکتریکی مجاز نسبت به جرم کل زمین نباید از دو اهم متجاوز باشد ، که این مسئله ممکن است از طریق اتصال زمین مکرر انجام گیرد . در ساختمانهای بلند ، باید از روش همبندی اضافی برای همولتاژ کردن کلیه بدنه های هادی ، قسمتهای هادی بیگانه و هادیهای حفاظتی تجهیزاتی که بطور همزمان در دسترس قرار می گیرد ، استفاده شود

توجه

 هرگاه ثابت شود که در یک نقطه مقاومت اتصال اتفاقی بین هادی فاز و جرم کلی زمین از 7 اهم بیشتر است ، مجری مقررات می تواند به جای 2 اهم کل مقاومت مجاز نسبت به جرم کلی زمین در آن منطقه مقدار جدیدی را که از رابطه زیر بدست می آید مجاز اعلام کند ،

Rb<>

RE مقاومت اتفاقی اتصال فاز به زمین ( تجربی – آماری )

U. ولتاژ های بین فاز وخنثی سیستم ( 220 ولت )

حداکثر مقاومت مجاز اتصال زمین

در استاندارد سیستم زمین وزارت نیرو-شماره 32 صفحه 48

    سیستمهای با یک نقطه زمین شده(سیستمهای ستاره زمین شده در مبداء،سیستمهای مثلث با زمین مصنوعی مانند توزیع در ولتاژ 11، 20، 33 کیلوولت و TT فشار ضعیف)

   مقاومت هریک از الکترودهای مصنوعی نسبت به جرم کلی زمین نباید از 25 اهم بیشتر باشد.اگر مقاومت یک الکترود انفرادی از 25 اهم بیشتر باشد باید از دو یا چند الکترود موازی استفاده شود.

نتیجه گیری مهم در سیستم TN

    هم اکنون در سیستمهای تمام کابلی TN، دیگر احتیاجی به کنترل مقدار مقاومت نیست. زیرا مقدار آن هرچه باشد، به شرط آنکه سایر مسائل رعایت شده باشد،خللی در ایمنی وارد نخواهد شدزیرا اتصالی اتفاقی بین یک فاز و یک بدنه هادی بیگانه در سیستم کابلی بسیار نامحتمل است. بااین وجود لزوم برقراری اتصال زمین برای هر انشعاب به قوت خود باقی می باشد.

مشخصه تجهیزات حفاظتی در سیستم TN

    برای مدارهای توزیع حداکثر زمان برقراری اتصال کوتاه 5 ثانیه مجاز می باشد.

    برای مدارهای نهایی که فقط تجهیزات نصب ثابت را تغذیه می کنند، زمان قطع در ولتاژ 230 ولت حداکثر 0/4ثانیه می باشد.

پارگی هادی PEN دو نوع خطر ایجاد می کند:

    ولتاژ بدنه های هادی ممکن است به مدتی طولانی بیش از مقدار مجاز شود و خطر برقگرفتگی بوجود آید

    ولتاژهای بین هرفاز و هادی PEN ممکن است به شدت تغییر کند و سبب شکست عایقبندی و سوختن لوازم شود.

حفاظت هادی خنثی در سیستمهای TN وTT

    اگر سطح مقطع خنثی برابر سطح مقطع فاز باشد لزومی به پیش بینی وسیله کشف اضافه جریان یا وسیله قطع آن نخواهد بود.

    اگر سطح مقطع خنثی کوچکترازسطح مقطع فاز باشد لازم است وسیله کشف اضافه جریان در هادی خنثی پیش بینی شود.این وسیله باید سبب قطع فازها شود ولی لزومی برای قطع هادی خنثی نخواهد بود.

      توجه : استفاده از سیم مسی روپوش دار به عنوان هادی اتصال زمین وعبور آن از لوله فلزی بصورت منفرد مجاز نمی باشد .

      توجه : بطور کلی سطح مقطع هادیهای حفاظتی ، مشترک حفاظتی – خنثی،خنثی نباید از مقادیر جدول یک کوچکتر باشد

      در صورتی که سیم اتصال زمین ( هادی حفاظتی) با سیمهای فازونول کلاً در یک لوله کشیده شود مانند سیمکشی روشنایی و یا پریزهای برق یک فاز ونول یا سه فازونول و مانندآن ، سطح مقطع سیم اتصال زمین باید مساوی با سطح مقطع سیمهای فازونول باشد .

      درکابلهایی که سطح مقطع سیم نول نصف سطح مقطع هر سیم فاز می باشد ، سطح مقطع سیم اتصال زمین و سیم نول باید یکسان باشد.

       برای کابلهایی با سیم نول به مقطع کمتر از 16 میلیمتر مربع باید سطح سیم اتصال زمین 16 میلیمتر مربع منظور شود .

     سطح مقطع هادی زمین ( هادی وصل کننده الکترود زمین و ترمینال اصلی اتصال به زمین ) از مقادیر جدول زیر نباید کوچکتر باشد

      سطح مقطع هادی همبندی اصلی نباید از 6 میلیمتر مربع کوچکتر و از 25 میلیمتر مربع بزرگتر باشد . بطور کلی ، سطح مقطع هادی همبندی اصلی نباید از نصف سطح مقطع بزرگترین هادی حفاظتی در تاسیسات کوچکتر باشد .

       سطح مقطع هادی همبندی اضافی که بدنه دو دستگاه را به هم وصل می کند ، نباید از کوچکترین هادی حفاظتی(  PE یا PEN مدار تغذیه کننده در دستگاه کوچکتر باشد . در مورد هادی همبندی متصل کننده بدنه های هادی و قسمتهای هادی بیگانه ، سطح مقطع نباید از نصف هادی حفاظتی مدار مربوطه کوچکتر باشد.

الکترود زمین

جعبه اتصال آزمون

    متشکل از جعبه فلزی با درب به ابعاد 1600´100´70 میلیمتر به همراه صفحه فیبری با دو عدد پیچ و مهره مسی یا برنجی و تیغه اتصال مسی خواهد بود. این جعبه باید در روی سطح نزدیکترین دیوار به الکترود مربوطه و در ارتفاع حداقل 1/5متر از کف تمام شده زمین نصب شود .

ترمینال اصلی اتصال زمین

    ترمینال اصلی و یا شینه اصلی اتصال زمین باید در محل ورود برق به ساختمان یا تابلوی اصلی ترانسفورماتور نصب شود تا علاوه بر هادی زمین (الکترود زمین) هادیهای حفاظتی (PE) یا هادیهای مشترک حفاظتی – خنثی (PEN) و هادیهای خنثی ( N ) وهادیهای همبندی اصلی برای هم ولتاژ کردن به آن وصل شوند.

مشخصات انواع الکترودهای اتصال زمین

       •الکترود اتصال زمین نوع صفحه مسی تخت از ورق مسی به ابعاد حداقل 2´500´500 میلیمتر و یا مشبک با ابعاد 700´700 میلیمتر ساخته شده از تسمه مسی 3´25 میلیمتر.

      تسمه مسی با سطح مقطع حداقل 50 میلیمتر مربع و با ضخامت 2 میلیمتر.

الکترود اتصال زمین نوع لوله ای با قطرهای 3 ، 4 ، 5 سانتی متر و به طول تقریبی 1/5متر ، قابل کوبیدن مستقیم در زمین به کمک کلاهک مخصوص و قابل امتداد بوسیله لوله های مخصوص امتداد با ابعاد فوق.

    میلگردهای فولادی بتن مسلح در پی ها و شالوده هایی که نسبت به زمین عایق بندی نشده و حداقل عمق آن از سطح زمین یک متر باشد ، ممکن است به عنوان الکترود زمین مورد استفاده قرار گیرد در صورتی که با هم آهنگی و نظارت مجریان تاسیسات برق پروژه برنامه ریزی شده باشد.

روش نصب زمین با الکترود صفحه ای از جنس مس

    صفحات مس می توانندبصورت افقی یا عمودی در زمین نصب گردند . این صفحات می توانند بصورت مربع یا مستطیل و یا دایره ای انتخاب شوند . حداقل عمق برای نصب الکترود صفحه ای 1/5 متر بوده و بگونه ای باشد که اتصال زمین بین سطح زیرین صفحه و زمین به نحو مطلوب و مناسب برقرار گردد . حداقل مقاومت صفحات مسی دو میلیمتر و صفحات آهنی شش میلیمتر و صفحات آهنی گالوانیزه سه میلیمتر می باشد . باید از مخلوط زغال چوب یا کک سرمه شده و خاک که بهتر است خاک رس و سنگ نمک کوبیده شده مخلوط نمک زغال چوب یا کک خاک با نسبت وزنی 1|0/5|10 مخلوط شده به تناوب به عمق 15 سانتی متری ریخته و متراکم شود .

روش نصب اتصال زمین با الکترود میله ای کوبیده شده از جنس مس با مغز فولادی

در این روش ازالکترود میله ای جنس مس با مغز فولادی استفاده شده و در اکثر کاربردها از میله به قطر 20 ، 16 ، 12 ، 25 میلیمتر با طول  2/45، 3/5یا 5 متر بر حسب نوع خاک و رطوبت انتخاب شده و توسط یک میله کوب مخصوص مانند پتک های هیدرولیکی یا مکانیکی بدون ایجاد لرزش و ارتعاش در زمین کوبیده می شود .

روش نصب اتصال زمین با الکترود لوله ای کوبیده شده

  در این روش از لوله های مخصوص اتصال زمین از جنس فولاد گالوانیزه با قطر حداقل 10 سانتی متر و طول 2 ، 3 ،4 یا 6 متر با ضخامت 1/5متر استفاده می شود . در این لوله ها برای رسیدن به طول بیشتر به هم متصل می شوند.

روشهای کاهش مقاومت زمین

      افزایش طول الکترود زمین : اگر طول میله دو برابر شود ، مقاومت آن حدود 40 % کم می شود .

استفاده از چند الکترود بجای یک الکترود : در بعضی مواقع با آرایش و ترتیب قراردادن و اتصال بیکدیگر آنها می توان کاهش مقاومت زمین منجر کرد .

استفاده از مواد کاهش دهنده مقاومت زمین : با افزودن مواد شیمایی می توان مقاومت خاک را بسته به نوع و ترکیب آن از 15 تا 90 درصد کاهش داد . این مواد نباید دارای خاصیت خورندگی الکترود یا آلایندگی بیش از حد محیط باشد . از این مواد می توان به بنتونیت ، مارکونیت ، جم(GEM) اشاره کرد .

کتاب مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان(طرح و اجرای تأسیسات برقی ساختمان ها)

مواد آزمون ورود به حرفه‌ مهندسان رشته ترافیک

مواد آزمون ورود به حرفه‌ مهندسان رشته تاسیسات برقی

مواد آزمون ورود به حرفه‌ مهندسان رشته معماری

مواد آزمون ورود به حرفه‌ مهندسان رشته نقشه برداری

مواد آزمون ورود به حرفه‌ مهندسان رشته شهرسازی

مواد آزمون ورود به حرفه‌ مهندسان رشته تاسیسات مکانیکی

مواد آزمون ورود به حرفه‌ مهندسان رشته عمران

نظر دهید

پاسخ دهید

 آزمون تاپ
Logo
مقایسه موارد
  • کل (0)
مقایسه
0

مشاوره رایگان

آزمون کارشناسی رسمی نزدیکه!
برای مشاوره رایگان و عضویت در بزرگترین گروه کارشناسی رسمی فرم زیر را پر کنید.