
اینورتر
اینورتر (Inverter) یا مبدل برق دستگاهی الکترونیکی است که جریان مستقیم (DC) را به جریان متناوب (AC) تبدیل میکند. جریان AC تبدیل شده میتوانند بر اساس نیاز در هر ولتاژ و فرکانسی باشد که به وسیله ترانسفورماتورهای مناسب و مدارها کنترل میشود.
اینورترها قطعات متحرک ندارند و در طیف گستردهای از ابزارهای کاربردی از منبع تغذیه کامپیوتر گرفته تا ابزار بزرگ حمل و نقل استفاده میشوند. اینورترها معمولا برای تامین جریان AC از منابع DC مانند پنلهای خورشیدی با باتری مورد استفاده قرار میگیرند.
اینورتر، نوسان ساز الکترونیکی قدرت بالا است. دلیل این نام گذاری آن است که این دستگاه عمل عکس مبدل برق AC به DC متداول را انجام میدهد. در واقع، اینورتر یا درایو AC به دستگاهی گفته میشود که به کمک آن میتوان سرعت یک موتور AC سه فاز را بدون اینکه قدرت و گشتاور موتور کاهش یابد، کنترل نمود. اینورترها در ظرفیتهای مختلف ساخته میشوند، مثلا برای یک موتور با توان ۲۰ اسب بخار باید از اینورتر HP 20 استفاده کرد.
از نظر ورودی، اینورترها به دو دسته تک فاز و سه فاز تقسیم میشوند. البته خروجی همه آنها سه فاز است. برای اینورترهای با توان بالای 3 اسب فقط از ورودی سه فاز استفاده میشود.
برخی اینورترهای با توان پایین دارای هشداری مبنی بر عدم استفاده از آنها برای روشن کردن لامپهای فلورسنت معمولی هستند. دلیل این هشدار این است که خازن تصحیح توان به صورت موازی با لامپ وصل شده است. با برداشتن خازن مشکل رفع خواهد شد.
ویژگیهای اینورتر
کاهش انرژی مصرفی و در نتیجه، کاهش هزینه برق، کاهش جریان راه اندازی و در نتیجه، طولانی شدن عمر موتور، امکان تغییر سرعت موتور، امکان تغییر جهت حرکت موتور، داشتن حفاظت در برابر اضافه بار، امکان کار موتور در شرایطی که ولتاژ ورودی متغیر است، امکان کنترل از راه دور، ایجاد سرعت بیشتر از سرعت نامی موتور، برنامه ریزی کردن حرکت اینورتر به صورت هوشمند میزان بار وارده به موتور را تشخیص داده و متناسب با همان بار، به موتور جریان میدهد و این جریان در بسیاری از مواقع، از جریان نامی موتور کمتر است.
اینورتر دستگاهی الکترونیکی است که به به وسیله آن میتوان سرعت موتورهای سه فاز را تغییر داد.
از دیگر کاربردها و مزایای اینورتر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنظیم کننده سرعت موتور (کنترل دور)
- تغییر دهنده جهت دور به راحتی و بدون نیاز به کنتاکتور
- روشن و خاموش نمودن موتور بدون نیاز به قطع و وصل برق اصلی
- کاهش ضربههای مکانیکی و در نتیجه، افزایش طول عمر مفید قسمت مکانیکی
- حفاظت موتور در مقابل افزایش ولتاژ و جلوگیری از آسیب دیدن موتور
راه اندازی نرم موتور بدون هیچگونه ضربه به قسمتهای مکانیکی مثل کوپلینگها، گیر بکسها، تسمهها زنجیرها و…..و در نتیجه، افزایش طول عمر مفید موتور و سایر قسمتهای مکانیکی را به دنبال خواهد داشت.
حفاظت موتور در برابر اضافه بار در این حالت چنانچه بار موتور از مقدار معمول مجاز بیشتر شود، اینورتر موتور را خاموش نموده و به کاربر پیام اضافه بار نشان میدهد. جلوگیری از گرم کردن و در نهایت، سوختن موتور در کاربردهایی که موتور به طور مداوم چپگرد و راستگرد و یا خاموش میشود.
همچنین، چون در بسیاری از کاربردها انرژی زیادی برای راه اندازی لازم است، موتور انتخاب شده را با توان بالاتری انتخاب میکنند. بنابراین، میزان جریان زیادتری هم در حین کار از شبکه استفاده میکند.

چنانچه از اینورتر استفاده شود، اینورتر به صورت کاملا اتوماتیک این جریان را در حین راه اندازی به مقدار لازم افزایش داده و در حین کار به مقدار لازم کاهش میدهد. بنابراین به طور کلی هزینه برق مصرفی کاهش چشمگیری خواهد داشت.
در بسیاری از کاربردها به هنگام راه اندازی، موتور جریان بسیار بالایی از شبکه میکشد و موجب کاهش ولتاژ شبکه و ایجاد صدماتی به تاسیسات برق رسانی و سایر دستگاهها میشود. این جریان به ۶ برابر جریان نامی موتور میرسد که بسیار نا مطلوب میباشد. چنانچه از اینورتر استفاده شود، این اضافه جریان بسیار اندک خواهد شد (حداکثر ۰/۲ برابر).
کاهش جریان موتور به صورت اتوماتیک در هنگامی که بار موتور کم میشود. این قابلیت به غیر از کاهش هزینه برق مصرفی، موجب افزایش طول عمر مفید موتور خواهد شد.
امکان استفاده از برق تکفاز ۲۲۰ ولت به جای سه فاز ۳۸۰ ولت برای راه اندازی موتور سه فاز حداکثر باتوان 2.2 kw به این معنی که می توان با برق خانگی یک موتور سه فاز را کاملا به صورت عادی راه اندازی نمود.
قابلیت داشتن دورهای مختلف به صورت حافظهای، تبدیل یک موتور یک دور به یک موتر چند دور با سرعتهای دلخواه امکان ایجاد فشار ثابت در کاربرد پمپها به این ترتیب که با تغییر دور موتور فشار مورد نظر را ثابت نگه میدارد. به عنوان مثال فشار آب یک مخزن را ثابت نگه میدارد، بنابراین در هنگام مصرف آب دور موتور به صورت خودکار زیاد میشود و در هنگامی که آب مصرف نمیشود، دور موتور به صورت خودکار کاهش مییابد. در نتیجه، دور موتور با مقدار مصرف تغییر نموده و آب با فشار ثابت به تمام نقاط میرسد.
امکان اتصال انکدر به اینورتر که باعث میشود دور یک موتور با موتور دیگر یکسان شود. کنترل دور به صورت خودکار در مواردی که لازم است دور موتور بسته به میزان محصول تولید شده تغییر کند. استفاده از اینورترها بر روی پمپ و فن و کمپرسورها در طی سالهای اخیر بسیار گسترش یافته است. استفاده از آنها برای کنترل دور موتورها مزایای زیادی دارد که مهم ترین آنها عبارتند از :
- عدم نیاز به دستگاههای کنترل دبی مکانیکی.
- ذخیره انرژی تا ۵۰٪
- نبودن شوک راه اندازی
- افزایش عمر مفید قطعات مکانیکی
ناحیه استفاده اینورترها
- فعالیتهای گشتاور ثابت مثل میکسرها , اکسترودرها و نوارهای نقاله و…
- فعالیتهای توان ثابت مثل کشش و دستگاه های ماشینی.
- فعالیتهای گشتاور متغیر مثل فن و پمپ