آموزش کاربردی “مهندسی سیستم ProSafe-RS ساخت شرکت یوکوگاوا”

آموزش کاربردی “مهندسی سیستم ProSafe-RS ساخت شرکت یوکوگاوا”

پیشگفتار آموزش کاربردی “مهندسی سیستم ProSafe-RS ساخت شرکت یوکوگاوا”

خیلی خوب و واضح به خاطر دارم هنگامی که در 10 اسفند 1386 به استخدام شرکت یوکوگاوا، شعبه تهران درآمدم، آشنایی نسبی با سیستم کنترل DCS یوکوگاوا یعنی CENTUM CS3000 R3 داشتم که تا آن زمان، با احتساب تاریخچۀ سیستم‎های اولیه آن از سال 1960، قدمتی 45 ساله داشت. اما ProSafe-RS به عنوان سیستم SIS یوکوگاوا از سال 2005 روانه بازار شده بود و مراحل نوپایی، پیشرفت و توسعه خود را می‎گذراند و ما در قالب کارمندان شرکت، چه بسا مجبور بودیم با هزینۀ شرکت به تمامی سایت‎هایی که از این سیستم استفاده کرده بودند، سر بزنیم و مثلاً بابت Service Noteهای مربوطه غالباً بابت اشکالات سخت‎افزاری ماجول‎های ورودی/خروجی دیجیتال، به طور رایگان تحت فرهنگ صنعتی Recall یا همان فراخوان، آنها را با Revisionهای سخت‎افزاری جدید به‎طور رایگان ‎ارسال ‎شده تعویض کنیم. علاوه بر آن، خیلی شفاف و روشن به یاد دارم هنگامی که در 10 خرداد 1391 به دلیل عقب‎نشینی شرکت یوکوگاوا از بازار انرژی ایران، آن‎هم به سبب دور تازه‎ای از تحریم‎ها اما با چند سال تأخیر نسبت به رقبا، از شرکت جدا شدم، هنوز سیستم ProSafe-RS در حال رشد و تکامل بود. در تمامی این مدت و حتی پس از آن، هر بار که در عمل و تحت فشار کاری سایت به دلیل اشکالات سخت‎افزاری و یا نرم‎افزاری آن به مشکل برمی‎خوردیم، به شوخی به همکاران و یا کارفرمایان می‎گفتم که در برابر مرد تنومند 50 ساله‎ای به‎نام CENTUM، سیستم ProSafe-RS تنها یک دختربچه حساس و شکننده است.

اما اکنون، به پشتوانۀ 17 سال کار مداوم مجموعه یوکوگاوا در زمینۀ SIS در کنار DCS و سایر تجهیزات از جمله PLC، RTU، SCADA، ابزاردقیق، آنالایزر و بسیاری از زمینۀ‎های دیگر بازار اتوماسیون تحت برند جامع OpreX[1] در رقابتی تنگاتنگ با رقبای سرسخت بین المللی، این دختربچه ناز‎ک‎نارنجی به جوان برومندی تبدیل شده که کماکان به دلیل ذات سیستم‎های ایمنی، از حساسیت به‎جای خود برخوردار است، اما به مرور سروشکل پخته و جاافتاده‎تری از هر نظر به خود گرفته است و به اصطلاح از آب‎وگل درآمده است.

این سیستم کنترل ایمنی، با امکانات عیب‎یابی پیشرفتۀ خود و با معماری افزونه از نوع دوگانه برای هر ماجول، به سطح SIL3 و اعتمادپذیری و اطمینان‎بخشی بالایی دست یافته است. تمامی مسیرهای ارتباطی داخلی ماجول‎ها و همچنین میان ماجول‎ها و سیستم‎ها همگی افزونه از نوع دوگانه و مطمئن هستند و حداکثر ایمنی را تضمین می‎نمایند.

این سیستم به دلیل یکپارچگی مستحکمی که با CENTUM و PRM پیدا کرده است، امکانات و تسهیلات بهره‎برداری مشترک، مدیریت دارایی و ایمنی مطلوبی را در صنایع بالادستی (سکو، فراساحل و سرچاهی) و صنایع پایین‎دستی نفت‎وگاز در کنار صنایع پتروشیمی، شیمیایی و داروسازی، نیروگاه و فولاد و سایر صنایع که مستلزم ادغام کارا و اثربخش سیستم‎های DCS، SIS و AMS می‎باشد، فراهم آورده است.

این سیستم با داشتن ابزارها و کارایی‎هایی متنوع، در طول تمامی مراحل چرخۀ عمر یک مجتمع صنعتی، از طراحی و مهندسی در دفاتر گرفته تا بهره‎برداری و تعمیرات ‎و نگهداری، از یک مجموعه خدمات و پشتیبانی‎های پیش‎بینی‎شده برخوردار است. برخی از این ابزار و امکانات عبارتند از:

طی دوره طراحی و مهندسی: زبان‎های برنامه‎نویسی استاندارد IEC 61131-3 شامل FBD، LD، ST و اخیرا C&E Matrix؛ تحلیلگرهای نرم‎افزاری Integrity Analyzer و Cross Reference Analyzer برای کوتاه‎ترکردن زمان کامپایل برنامه به‎هنگام دانلود؛

طی دورۀ بهره‎برداری: SOE Viewer و OTS[2]

طی دورۀ تعمیرات ‎و نگهداری: PST[3] و تعمیرات آنلاین شامل کپی خودکار تنظیمات ماجول روی ماجول افزونه کناری، افزودن آنلاین ماجول‎های I/O، تغییر زمان اسکن به صورت آنلاین، و تغییرات برنامه‎های منطقی

البته، بنده اذعان دارم که هنوز این سیستم راهی طولانی را در پیش دارد تا به مرور با نسل‎های نوین سخت‎افزاری و یا نرم‎افزاری، Revisionهای اساسی، Versionها و ‌حتی Patchهای ناچیز که براساس بازخورد مشتریان و به ویژه مصرف‌کنندگان نهایی به بخش تحقیق‎ و توسعه ژاپن می‎رسد، bugهای اساسی سخت‎افزاری، نرم‎افزاری، تخت‎افزاری، میان‎افزاری و ‌احیاناً شبکه‎ای آن از بین برود.

بخشی از مشکلات طراحی و ساخت این سیستم به روز صفر و یا قبل آن برمی‎گردد؛ زمانی که R&D ژاپن مجبور بود هر چه سریعتر به‎جای استفاده از سیستم‎هایی نظیر Quadlog شرکت Moore که بعدها به تصرف زیمنس، به عنوان یکی از رقبای ارزان‎قیمت بین‎المللی به ویژه در دل اروپا، تحت مجموعه APACS با نرم افزار 4-mation با رنگ و ظاهری متفاوت درآمد و یوکوگاوا آن را تحت قرارداد Brand-Label با محدودیت زمانی مشخص به نام و رنگ جدید  ProSafe-PLC مورد استفاده قرار داد و یا به جای استفاده از سیستم SIS اختصاصی شرکت HIMA، سیستمی را جایگزین کند که در درجۀ اول با خانوادۀ محصولات خود یوکوگاوا به ویژه CENTUM و PRM و Fast Tools به عنوان SCADA و Stardom به عنوان RTU و FA-M3 به عنوان PLC و سپس با محصولات سایر سازنده‎ها از جمله ابزاردقیق و اسکادا و غیره سازگاری و تعامل کارا و اثربخش داشته باشد. به همین دلیل، زیرساخت این سیستم در مقایسه با سیستم‎های مور و زیمنس و خود یوکوگاوا به صورت ملغمه‎ای بنا شد که هنوز هم بخشی از قسمت‎های سخت‎افزاری و به‎ویژه نرم‎افزاری آن، بدون کاربرد و یا عقب‎مانده تا امروز بقا یافته است.

با وجود همۀ این نظرات شخصی که می‎تواند ناقص و ‌حتی ‌‌کاملاً نادرست و ناشی از یک کج‎فهمی شخصی باشد، این سیستم در کنار CENTUM و PRM و سایر سیستم‎ها و راهکارهای ارائه‎شده توسط مجموعۀ یوکوگاوا درحال عبور از مرحله بلوغ و رسیدن به موقعیت تثبیت است و با بهره‎گیری از لایه‎های رویین جدیدی به نام AD[4]-Suite به عنوان ابزار مناسب برای طول دوره طراحی و مهندسی و همچنین Remote I/Oهای مدرنی نظیر N-IO[5]، آهسته آهسته و سال به سال، نسخه به نسخه در مسیر رفع اشکالات ریز و درشت در خود و رسیدن به تعالی است.

امیدوارم که خوانندگان این کتاب، بهرۀ کافی و کیفی را از این کتاب ببرند و منتظر کتاب‌های بعدی در زمینه‌های مباحث پیشرفته همین سیستم، مهندسی سیستم CENTUM VP، بهره برداری سیستم CENTUM VP، نرم افزار AD-Suite ابزاری مناسب برای طراحی و مهندسی سیستم‌های CENTUM و ProSafe-RS، سیستم اسکادای Vijeo Citect و سایر مقولات باشند.

فهرست مطالب آموزش کاربردی “مهندسی سیستم ProSafe-RS ساخت شرکت یوکوگاوا”

فصل اول / سخت‎افزار ProSafe-RS

فصل دوم / محیط نرم‎افزاری SCS Manager یا همان Workbench به عنوان میز کار جهت مدیریت SCS

فصل سوم/ Builderها به عنوان محیط‎های تدوینگر برنامۀ نرم‎افزاری کاربردی

فصل چهارم / دانلود از نوع خارج‎کنندۀ CPU از مدار یا همان آفلاین دانلود

فصل پنجم / دانلود و تغییرات و اصلاحات برخط یا آنلاین

فصل ششم / نمونه ها و الگوها (Instances/Typicals)

فصل هفتم /  ادغام با CENTUM

فصل هشتم / دو نوع ارتباط و مبادلۀ داده میان SCSها یعنی Inter-SCS Communication و SCS Link Transmission

فصل نهم / ایجاد پروژه ProSafe-RS و یکپارچه سازی آن با CENTUM

ضمیمۀ 1/ مقدمه ای بر ایمنی و استانداردهای ایمنی

ضمیمۀ 2/ معرفی سیستم ProSafe-RS به‎عنوان سیستم SIS یوکوگاوا

ضمیمۀ 3/ سایر بلوک‎های تابع